Gdańsk jako jedno z dwóch polskich miast dał się namówić na aktywny udział w unijnym programie URBACT. Korzystanie z tej formy wsparcia nie daje łatwo zauważalnych efektów w postaci inwestycji, lecz ułatwia wymianę doświadczeń i zdobywanie nowej wiedzy przez administrację samorządową. Na Pomorzu uznano, że w urzędniczą wiedzę warto zainwestować.
Zainteresowanie polskich samorządów koncentruje się na tej formie wsparcia Wspólnoty, którą można wykorzystać na konkretne inwestycje – uważa Bernard Witkoś, reprezentujący władze Lipska. Ośrodek ten uczestniczy w programie Inicjatywy Wspólnotowej URBACT, która zmierza do dwóch celów – rozwoju międzynarodowej wymiany doświadczeń między miastami powyżej 20 tys. mieszkańców i gromadzeniu informacji uzyskanych z analizy tych doświadczeń. Takie założenia odróżniają tę inicjatywę od wsparcia UE, udzielanego w ramach funduszy strukturalnych.
Europejski program URBACT nie jest programem działania, nie pozwala zdobyć pieniędzy na przedsięwzięcia infrastrukturalne. Jego celem jest przede wszystkim propagowanie najlepszych rozwiązań w niwelowaniu problemów społecznych, ekonomicznych i środowiskowych w miastach. Działa głównie przez sieci tematyczne, np. poświęcone bezrobociu, aktywizacji młodzieży, transportowi. Najbardziej intensywna wymiana recept na rozwiązanie problemów między samorządami dotyczy młodzieży w ośrodkach miejskich.
Przystępujące do programu miasto musi sfinansować połowę budżetu przewidzianego na projekt, resztę pokrywają środki z funduszy strukturalnych. Wydatkami, które podlegają rekompensacie, są m.in. koszty personalne, podróży, realizacji spotkań i wizyt studyjnych, zaangażowania ekspertów, tłumaczeń. Istnieje także możliwość znalezienia takiego lidera sieci, który zaakceptuje wniesienie części wkładu własnego w postaci kosztów pracy zaangażowanych w projekt osób. Tak np. postąpił w przypadku Gdańska Lipsk, prowadzący sieć tematyczną poświęconą poszukiwaniu środków na wspieranie małych i średnich firm. W ten sposób na koszty pracy zamieniono 12,5 tys. euro wkładu własnego. Polski partner dodatkowo otrzymuje 10 tys. euro subwencji przeznaczonej dla eksperta.
Przystępując do sieci Eco-Fin-Net, poświęconej inicjatywom gospodarczym oraz tworzeniu nowych miejsc pracy, urzędnicy z gdańskiego magistratu mają nadzieję, że wyjazdy na konferencje i spotkania studyjne zaowocują znalezieniem sposobu na innowacyjne sposoby finansowania miejskich projektów. Miasto zainwestowało też w udział w sieci „społeczeństwo informacyjne” prowadzonej przez Manchester, w której odbywa się wymiana informacji na temat zwalczania wykluczenia społecznego przez użycie technik informacyjnych. Zdobyte w niej doświadczenia mają zostać wykorzystane przy tworzeniu lokalnych centrów zawodowych, przedsiębiorstw komunalnych czy programów patronackich.
Przedstawiciele Gdańska twierdzą, że do decyzji o wyborze obszaru zainteresowań przyczynili się zagraniczni partnerzy projektu. Przyznają, że trudno im namawiać innych do przystąpienia do programu, ponieważ sami zainteresowali się nim tylko dlatego, że otrzymali konkretne propozycje z miast, z którymi wcześniej współpracowali. – Z Manchesterem, który wdrożył świetne rozwiązania dotyczące społeczeństwa informacyjnego, mieliśmy kontakt już wcześniej i wiedzieliśmy, że daje to wymierne rezultaty – wyjaśnia powody przystąpienia do sieci prowadzonej przez to miasto Wiesław Patrzek, pełnomocnik prezydenta miasta do spraw informatyki.
Teraz w ramach URBACT Gdańsk zaczyna korzystać z francuskich doświadczeń e-biznesowych, a także pod presją pamiętającego zamachy terrorystyczne Madrytu zwraca uwagę na zagrożenia w sieci. Sięgnął także po najnowsze rozwiązania dotyczące zasad tworzenia portali miejskich i oferowania usług on-line. W tej dziedzinie, zdaniem pełnomocnika prezydenta miasta ds. informatyzacji, mieszkańcy Gdańska najszybciej odczują korzyści z korzystania z najlepszych międzynarodowych rozwiązań. – Obecnie w urzędzie można załatwić ponad 20 spraw on-line, przygotowujemy następne 50. Sporządzenie dobrego wniosku o środki na ten cel z funduszy strukturalnych też nie byłoby możliwe bez wcześniejszych kontaktów z europejskimi partnerami – uważa pełnomocnik prezydenta.
Tegoroczny termin otwarcia programu URBACT dla nowych członków, w tym także z Polski, upływa 31 lipca. Informacje można uzyskać pod adresem www.urbact.org.