SAPARD w Polsce

SAPARD to jeden z przedakcesyjnych programów pomocowych Unii Europejskiej, z którego mogła korzystać Polska przygotowując się do członkostwa w UE.

SAPARD był pierwszym programem pomocowym UE dla krajów kandydujących, w którym obowiązywały zasady stosowane w funduszach strukturalnych przysługujących wyłącznie państwom członkowskim. Z tego względu często był on nazywany ćwiczeniem dla kandydatów przed uzyskaniem członkostwa w UE.

Współfinansowanie w ramach SAPARD-u polega na zwróceniu części kosztów inwestycji, ale dopiero po wykonaniu projektu, czyli najpierw trzeba samemu zainwestować. Na ogół pomoc nie przekracza 50 proc., w jednym przypadku tylko może być do 75 proc. (tereny poradzieckie, czyli bardzo biedne).

Zwrotowi podlegają koszty kwalifikowane, czyli nieobejmujące np. podatku VAT, leasingu maszyn, czy gruntów, zakupu gruntów, dzierżawy.

Opracowanie dokumentacji technicznej, plany przedsięwzięć, usługi architektów, inżynierów, konsultantów, opłaty sądowe, nabycie patentów i licencji mogą być traktowane jako koszty kwalifikowane i podlegające współfinansowaniu, ale tylko wtedy gdy nie przekraczają 12 proc. kosztów całej inwestycji.

Środków z SAPARD-u nie można łączyć z kredytami preferencyjnymi ani z innymi programami pomocowymi UE, Europejskiego Banku Inwestycyjnego, ani Banku Światowego.

W Polsce program został wprowadzony z opóźnieniem, w lipcu 2002 roku. Wtedy uruchomiono tylko trzy pierwsze działania programu: Działanie 1 - Poprawa przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych i rybnych, Działanie 2 - Pomoc na inwestycje w gospodarstwach rolnych oraz Działanie 3 - Rozwój i poprawa infrastruktury na obszarach wiejskich. Działanie 4, ostatnie - Różnicowanie działalności na obszarach wiejskich - zostało uruchomione dopiero na początku grudnia 2003 roku.

Według danych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, która zajmuje się zarządzaniem i wdrażaniem SAPARD-u w Polsce, na wszystkie działania w całej Polsce złożono ponad 31 tys. wniosków.

Największym zainteresowaniem cieszyło się Działanie 2 skierowane do rolników indywidualnych (15571 wniosków); nieco mniejszym uruchomione najpóźniej Działanie 4 (7492). Samorządy na skierowane do nich Działanie 3 złożyły 6230 wniosków. Najmniej, bo jedynie 1778 wniosków, złożono na Działanie 1.

Ze złożonych w całej Polsce ponad 31 tys. wniosków jedynie 16197 wniosków było zgodnych z procedurami programu Sapard.

Do tej pory zawarto umowy o dofinansowanie z ponad 6700 beneficjentami. Dotychczas zrealizowano 3894 płatności na łączną kwotę 936,5 mln zł.

Najwięcej wniosków o pomoc w ramach wszystkich Działań zostało złożonych w województwach: mazowieckim (5137), wielkopolskim (3694) i lubelskim (2712), najmniej natomiast w opolskim (654), lubuskim (668) i zachodniopomorskim (831).