Regulowanie rynku zbóż

Przedmiotem regulacji są między innymi pszenica, jęczmień, owies, kukurydza, gryka, proso, pszenica durum a ponadto mąka pszenna i żytnia.

Ceny

Stosuje się tylko cenę interwencyjną. Cena interwencyjna wyznacza minimalny poziom ceny dla rynku wewnętrznego. Po tej cenie skupowane jest przez państwowe organizacje interwencyjne oferowane zboże we wszystkich miejscach, gdzie prowadzony jest skup interwencyjny. Cena skupu jest w istocie niższa od ceny interwencyjnej (pomniejszają ją koszty transportu i opóźnienia w płatnościach, sięgające 30-35 dni). Cena skupu zależy także od jakości zboża. Zboże nie spełniające standardów jakościowych nie jest skupowane i producent zmuszony jest sprzedać je na wolnym rynku po znacznie niższej cenie.

Interwencja

Skupem interwencyjnym objęte są: pszenica konsumpcyjna, kukurydza, jęczmień, sorgo. Do zakupu całej oferowanej podaży zboża zobowiązane są agencje interwencyjne, jeśli zboża spełniają wymagania standardów jakości. Zakupy interwencyjne mają pomóc tym rolnikom, którzy na wolnym rynku nie zdołali uzyskać ceny wyższej od ceny interwencyjnej.
Cena interwencyjna zwiększana jest w okresie listopad - maj co miesiąc o dopłaty, aby zrekompensować koszty magazynowania oraz zapewnić stałe dostawy zbóż na rynek.

Minimalna dostawa do punktu skupu wynosi 100 t (10 t dla pszenicy durum). Zboże nie spełniające wymagań jakościowych nie jest skupowane wcale i musi być sprzedawane poza systemem interwencji.

Regulowanie produkcji

Służy temu odłogowanie gruntów uprawnych, które jest warunkiem otrzymania dotacji wyrównawczych przez producentów komercyjnych wytwarzających ponad 92 tony. Drobni producenci nie są objęci obowiązkiem odłogowania gruntów i nie jest to warunkiem otrzymywania dotacji wyrównawczych.
Stosuje się cztery formy odłogowania:

• rotacyjne - 15% (przez 5 lat nie może być odłogowana ta sama część gruntów),
• nierotacyjne - 20%,
• mieszane - 20%,
• dodatkowe, dobrowolne (płatności dotyczą nie więcej niż 50% gruntów gospodarstwa, ale mogą być niższe).

Odłogowanie prowadzi do odłączenia z użytkowania rolniczego gruntów marginalnych ( zbędnych do uprawy z punktu widzenia zaspokojenia popytu), przy czym gospodarstwa słabsze ekonomicznie poprawiają dzięki dotacjom wyrównawczym swoją pozycję względem gospodarstw silniejszych.

Dotacje wyrównawcze

Dotację wyrównawczą zwaną także płatnością kompensacyjną, otrzymują producenci komercyjni (ponad 92 tony) pod warunkiem odłogowania gruntów.
Stosowane są wobec nich dwa rodzaje dotacji:

• wyrównawcza,
• za obszar odłogowany.

Ponieważ dotacja wyrównawcza, którą otrzymują zarówno producenci komercyjni, jak i producenci drobnotowarowi, ma skompensować obniżkę ceny skupu wprowadzoną przez Wspólną Politykę Rolną, oblicza się tę dotację jako różnice ceny sprzed reformy i ceny docelowej (w okresie 1993/94 - 1995/96) przemnożoną przez przeciętny plon w okresie bazowym w danym regionie. Różnica między przeciętną ceną skupu a ceną docelową wynosiła:

• 1993/94 - 25 ECU / t
• 1994/95 - 35 ECU / t
• 1995/96 - 45 ECU /t

i w tym wyrażała się stopniowa obniżka wspólnorynkowej ceny zboża (w połowie roku 1995/96 ceny zboża w UE były niższe od cen światowych).
Dotacje za obszar odłogowany są również zróżnicowane regionalnie i stanowiły w odpowiednich latach (1994/95 i 1995/96) iloczyn 45 ECU / t i 57 ECU / t oraz plonów w okresie bazowym w danym regionie.
W niektórych zacofanych gospodarczo regionach Francji, Grecji, Hiszpanii, Portugalii i Włoch płacone są dotacje uzupełniające producentom pszenicy durum. W latach 1993/94 - 1995/96 dotacja uzupełniająca wynosiła 297 ECU / ha.

Regulacje w imporcie i eksporcie

W imporcie obowiązują kontyngenty taryfowe preferencyjnego dostępu do rynku UE dla pszenicy i kukurydzy. Kontyngenty są stałe w całym okresie 1995 - 2000. W kontyngencie cło na pszenicę wynosi 0% , a na kukurydzę maksymalnie 50 ECU / t.
Cło dla zbóż wspieranych przez Unię (pszenica konsumpcyjna, pszenica durum, żyto, jęczmień, kukurydza, sorgo) obliczane jest na podstawie reprezentatywnej ceny światowej w Rotterdamie (cena reprezentatywna ustalana jest na podstawie cen zbóż na rynku amerykańskim oraz kosztów transportu z USA do Rotterdamu). Cło obliczane jest jako różnica między ową ceną reprezentatywną a ceną interwencyjną pomnożoną przez 1,55.

Ten sposób liczenia cła dla zbóż nie objętych kontyngentami obowiązuje na mocy porozumienia między UE a USA (Blair House).
Najwyższy poziom ochrony celnej dotyczy pszenicy durum - 217,10 ECU / t (kukurydza - 138,20 ECU / t, jęczmień - 136,30 ECU / t).
Specjalna klauzula ochronna, ustalona w GATT, ma w przyszłości zapobiec, aby przy silnie malejących cenach światowych import nie wzrósł nadmiernie, zagrażając zachwianiem poziomu cen w UE. Istnieje wówczas możliwość podniesienia odpowiednich stawek celnych.

Eksport pszenicy, żyta, jęczmienia, owsa i kukurydzy jest ustabilizowany, przy czym wysokość dopłat ustalana jest co tydzień w drodze przetargów. Jeśli ustalona jest maksymalna dopłata eksportowa, wówczas przetarg wygrywa ten, kto proponuje dopłatę niższą lub równą dopłacie maksymalnej.
Obowiązują licencje eksportowe, które mogą być transferowane. Otrzymanie licencji wymaga wpłacenia kaucji (20 ECU / t), która częściowo przepada, gdy nie dochodzi do transakcji eksportowej.