Od pola do stołu

Wspólne stanowisko reprezentowane przez przedstawicieli Komisji ds. Rolnictwa państw członkowskich Grupy Wyszehradzkiej,którym towarzyszyli przedstawiciele nowych państw członkowskich Unii Europejskiej – Bułgarii i Rumunii, podczas spotkania, które odbyło się w dniach 3-4 kwietnia 2007 roku w Častá-Papiernička

Uczestnicy spotkania przedstawicieli Komisji ds. Rolnictwa państw członkowskich Grupy Wyszehradzkiej, którym towarzyszyli przedstawiciele nowych państw członkowskich Unii Europejskiej – Bułgarii i Rumunii, uzgodnili co następuje:
Jednym z kluczowych zagadnień jest zagwarantowanie wysokiego poziomu bezpieczeństwa żywności „od pola do stołu” do osiągnięcia którego konieczne jest zapewnienie:

• Skutecznej wymiany informacji, w ramach obowiązku informowania w przypadku występowania chorób,
• Koordynacji procedur, w przypadku wystąpienia chorób, w ramach obowiązku informowania na granicach poszczególnych państw,
• Wspólnego popierania promowania interesów regionów Unii Europejskiej.

Jednym z bieżących problemów jest przygotowywanie raportów rocznych, których obowiązek składania wynika z rozporządzenia (WE)
Nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady, a przede wszystkim konieczność dostarczania informacji do trzech różnych baz danych, prowadzonych przez trzy różne organy władzy, gdy istnieje możliwość wymiany tychże informacji pomiędzy sobą.
W celu ochrony zdrowia mieszkańców poszczególnych państw i zagwarantowania im dopływu informacji, uczestnicy spotkania popierają wprowadzenie obowiązkowego oznaczania kraju pochodzenia surowców i półproduktów, przeznaczonych do dalszego przetworzenia.
W świetle „Deklaracji z Cork: Szansa dla wsi” z 1996 roku, uczestnicy spotkania popierają politykę zapewnienia jakości, mającą na celu ochronę produkcji tradycyjnych produktów rolnych i żywnościowych, które przyczyniają się do rozwoju regionów Unii Europejskiej.
Uczestnicy stwierdzają, że zrównoważony rozwój całego terytorium kraju, w tym obszarów wiejskich, co jest nierozerwalnie związane z jego uregulowaniem, leży w interesie każdego kraju.

Uczestnicy popierają poprawę jakości życia na obszarach wiejskich, mając świadomość wagi ograniczenia odpływu mieszkańców ze wsi oraz utrzymania w obszarach wiejskich istniejących miejsc pracy i tworzenia nowych. Jest kwestią ważną, aby Plany Rozwoju Obszarów Wiejskich uwzględniały dywersyfikację działalności rolniczej, ukierunkowaną na inną działalność rolniczą i pozarolniczą, jednocześnie biorąc pod uwagę wymagania w zakresie ochrony środowiska. Uczestnicy popierają wprowadzenie wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich, którego nieodłączną częścią jest rolnictwo i turystyka. Przede wszystkim, należy zwrócić uwagę na takie sprawy, jak modernizacja i innowacja w rolnictwie, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, pilne uzgodnienia w zakresie własności ziemi zgodnie z prawami konstytucyjnymi właścicieli ziemskich oraz mające na celu zapewnienie przejrzystych zasad dostępu do zasobów UE dla wszystkich kategorii właścicieli oraz udoskonalenie, w obszarach wiejskich, infrastruktury technicznej, ekologicznej i infrastruktury związanej z ochroną środowiska.

Uczestnicy kładą duży nacisk na niwelowanie różnic pomiędzy starymi a nowymi państwami członkowskimi UE, w celu zrównania pozycji wszystkich krajów członkowskich UE.

Uczestnicy spotkania doceniają zatwierdzenie przedłużenia realizacji systemu jednolitej płatności obszarowej (SAPS) do 2010 roku, przy czym, każde państwo członkowskie UE powinno mieć prawo wolnego wyboru dalszej procedury. Realizacja SAPS, po 2010 roku, będzie także zależeć od wyników „kontroli stanu zdrowia” (health check) wspólnej polityki rolnej (CAP), w której uczestnicy popierają uproszczenie systemu płatności bezpośrednich. Przy podejmowaniu decyzji o realizacji SAPS ważne będą tzw. „koperty narodowe” (national envelopes); ewentualnie możliwość wspierania nimi newralgicznych sektorów.

Realizacja zasady wzajemnej zgodności (cross-compliance), w szczególności, przestrzeganie wymagań w zakresie ochrony środowiska oraz zasady dobrej kultury rolnej i ochrony środowiska (Good Agricultural and Environmental Conditions – GAEC) stanowią prawdziwe podstawy zrównoważonego rozwoju rolnictwa. Jednocześnie należy zaznaczyć, że system wzajemnej zgodności ma również istotny wpływ na zagadnienia finansowo-administracyjne, nakładając dodatkowe wymagania zarówno na rolników, jak i na system kontroli. Zgodnie z opinią wyrażoną podczas spotkania ministrów rolnictwa Grupy Wyszehradzkiej, które odbyło się w listopadzie 2006 roku w miejscowości Beladice, uczestnicy wyrazili swoje obawy w odniesieniu do decyzji Komisji Europejskiej o zastosowaniu od 2007 roku zasady wzajemnej zgodności w rolnictwie i sektorze ochrony środowiska. Delegacje wyraziły swoją opinię na temat możliwości wprowadzenia pełnego zakresu systemu wzajemnej zgodności dla nowych państw członkowskich dopiero po osiągnięciu przez nie porównywalnego poziomu bezpośrednich płatności do starych piętnastu krajów członkowskich, co wymaga od Komisji Europejskiej określenia dokładnych jakościowych i ilościowych kryteriów kwalifikowania się do systemu wzajemnej zgodności. Komisja Europejska powinna umożliwić nowym państwom członkowskim stosowanie pełnego systemu wzajemnej zgodności od 2013 roku.

Uczestnicy popierają główne cele reform w zakresie Wspólnej Organizacji Rynku Owoców i Warzyw (zwana dalej CMO), wśród których znajduje się uproszczenie narzędzi CMO. Ponadto, popierają włączenie programów ochrony środowiska do narzędzi programów operacyjnych oraz możliwość korzystnego finansowania. Uczestnicy domagają się wprowadzenia okresu przejściowego pomiędzy obecnym systemem a wprowadzeniem systemu SPS. Rozważając możliwość wsparcia finansowego dla producentów owoców
i warzyw, z wyłączeniem koperty w ramach systemu jednolitej płatności obszarowej w odniesieniu do producentów pomidorów, zalecamy wykorzystanie narzędzi wsparcia na postawie historycznego poziomu produkcji. Uczestnicy podkreślają wagę objęcia sektora owoców i warzyw specjalnymi środkami ochrony oraz ustanowienia rynkowych cen otwarcia.

Delegacje były zgodne w kwestii konieczności przeprowadzenia reform sektora wina, jednocześnie wyrażając krytyczne stanowisko względem propozycji Komisji dotyczącej programu likwidacji winnic oraz niektórych zmian w praktykach ekologicznych. Propozycja dotycząca zakazu wykorzystywania sacharozy uważana jest za niedopuszczalną.
Obecne wersje proponowanych reform, w sektorze owocowo-warzywnym oraz w sektorze wina, utrwalają pogłębianie się różnic pomiędzy starymi a nowymi państwami członkowskimi Unii Europejskiej oraz nie umożliwiają nowym państwom członkowskim dostępu do poziomu starych państw członkowskich, w związku z tym, konieczne jest wprowadzenie zmian w tym zakresie.


Jiří Papež
Przewodniczący Komisji ds. Rolnictwa
Izba Deputowanych Parlamentu Republiki Czech
Republika Czech
Josef Vaculik
Wiceprzewodniczący Komisji ds. Gospodarki Narodowej, Rolnictwa
i Transportu
Senat Parlamentu Republiki Czech
Republika Czech
Jerzy Chróścikowski
Przewodniczący Senackiej Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska
Senat Rzeczpospolitej Polskiej
Polska
Andrzej Fedorowicz
Zastępca Przewodniczącego sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Sejm Rzeczpospolitej Polskiej
Polska
Plamen Nedelčev Mollow
Wiceprzewodniczący Komisji ds. Rolnictwa i Leśnictwa
Zgromadzenie Narodowe Republiki Bułgarii
Bułgaria
Font Sándor
Przewodniczący Komisji ds. Rolnictwa
Zgromadzenie Narodowe Węgier
Węgry
Alexandru Pereş
Wiceprzewodniczący Komisji ds. Rolnictwa, Leśnictwa, Przemysłu Spożywczego i Usług powiązanych
Izba Deputowanych Parlamentu Rumunii
Rumunia
Valeriu Tabără
Wiceprzewodniczący Komisji ds. Rolnictwa, Przemysłu Spożywczego
i Leśnictwa
Senat Parlamentu Rumunii
Rumunia
Ján Slabý
Przewodniczący Komisji ds. Rolnictwa, Ochrony Środowiska i Przyrody
Krajowa Rada Republiki Słowacji
Republika Słowacji