W przypadku rynku drobiu regulacjom rynkowym podlegają:
W odniesieniu do rynku jaj regulacje dotyczą:
Regulacje stosowane na rynku wewnętrznym UE
Regulacje wspólnego rynku nie przewidują interwencji na rynku produktów drobiarskich ani gwarancji cenowych dla producentów żywca drobiowego i jaj. Ceny rynkowe drobiu i jaj w krajach członkowskich Unii kształtują się zatem na podstawie relacji podaży i popytu, a producenci działający w zintegrowanym systemie ponoszą odpowiedzialność za utrzymanie równowagi rynkowej. Cechą charakterystyczną rynku drobiu i jaj jest duża zależność od cen zbóż paszowych, a przez to od interwencji na rynku zbóż.
Wymagania dla producentów jaj
Normy handlowe na jaja spożywcze
W odniesieniu do jaj rynek regulowany jest pod względem standardów marketingowych przez Rozporządzenie Rady (EWG) 2771/75, a pod względem standardów jakościowych na tym rynku przez Rozporządzenie Rady (EWG) 1907/90 i Rozporządzenie Komisji (EWG) 1274/91.
System wewnętrznej regulacji rynku jaj został wprowadzony w UE w celu poprawienia jakości jaj. Zgodnie z powyższymi regulacjami na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej obowiązują:
Produkty dopuszczone do rynku UE, na którym mają swobodny przepływ w obrębie Wspólnoty, muszą spełniać wiele bardzo szczegółowych norm handlowych. Dotyczą one zarówno producentów jaj, jak i firm zajmujących się pakowaniem, składowaniem i transportem, w celu zagwarantowania konsumentom bezpiecznych, dobrych jakościowo produktów. Odpowiednie przepisy określają warunki, które muszą spełniać zbiornice i zakłady pakowania jaj, aby były dopuszczone do obrotu jajami na rynku. Pozwolenia na zbiór i sortowanie jaj udzielane są tylko zakładom, które dysponują odpowiednim wyposażeniem technicznym i gwarantują prawidłowe przygotowanie jaj. Poszczególne zakłady pakowania jaj powinny posiadać numer rejestracyjny nadany przez odpowiednie władze wg jednolitego systemu.
Jaja powinny być dostarczane do zakładów pakowania (lub odbierane od producenta) co najmniej każdego trzeciego dnia roboczego. Jaja przeznaczone do obrotu, jako klasa jakościowa EKSTRA powinny być dostarczane przez producenta do zakładów pakowania jaj, lub odbierane od producenta każdego dnia roboczego; jeżeli temperatura przechowywania jaj u producenta nie przekracza 18°C odbiór jaj może odbywać się każdego drugiego dnia roboczego. Jaja, które są oznakowane datą zniesienia powinni być dostarczone przez producenta do zakładu pakowania (lub odbierane od producenta) w dniu zniesienia. Zbiornice jaj powinny dostarczać jaja do zakładu pakowania najpóźniej w dniu roboczym następującym po dniu otrzymania jaj.
Do każdej dostawy jaj powinna być załączona specyfikacja zawierająca nazwisko (nazwę firmy) i adres producenta lub zbiornicy jaj oraz datę wysyłki.
Zakłady pakowania sortują i pakują jaja nie później niż w drugim dniu roboczym po dniu dostarczenia ich do zakładu pakowania. Jaja podczas składowania u producenta oraz podczas transportu od producenta do zbiornicy lub zakładu pakowania powinny znajdować się w optymalnej dla ich jakości temperaturze. Pomieszczenia zbiornic jaj lub zakładów ich pakowania powinny mieć odpowiednią powierzchnię, wentylację i oświetlenie oraz zabezpieczenie przed wahaniami temperatury zewnętrznej. Muszą spełniać warunki właściwego czyszczenia i dezynfekowania. Wyposażenie techniczne zakładów musi obejmować urządzenia o odpowiedniej wydajności do prześwietlania jaj i badania ich jakości, sortowania wg klas wagowych, legalizowane wagi, przyrządy do stemplowania jaj.
Każde państwo członkowskie udostępnia innym państwom członkowskim rejestr dopuszczonych zakładów pakowania jaj.
Klasy jaj
Wprowadzenie oznakowania jaj wg klas daje informacje dla odbiorców rynkowych, w tym też konsumentów, co do ich jakości (świeżości, wagi, producenta itp.).
Wyróżnia się następujące klasy jaj:
Jaja klasy A muszą spełniać określone wymagania minimalne. Powinny one charakteryzować się normalną, czystą, nie uszkodzoną skorupką. Wysokość komory powietrznej nie może przekraczać 6 mm (w jajach oznaczonych jako EKSTRA nie powinna być wyższa niż 4 mm). Białko powinno być przezroczyste i klarowne, a żółtko słabo widoczne podczas prześwietlenia. Tarcza zarodkowa nie może być rozwinięta. Brak obcych zapachów. Jaja klasy A nie powinny być utrwalone lub chłodzone w warunkach o sztucznie obniżonej temperaturze poniżej +5°C. Jaja przygotowane do sprzedaży powinny być po-sortowane na klasy wagowe. Od l sierpnia 1996 r. wprowadzono cztery kategorie jaj spożywczych klasy A:
Oznakowania jaj klasy jakościowej B są odmienne. Dla jaj nie chłodniczych i nie utrwalonych umieszcza się literę B w kole o średnicy co najmniej 12 mm, dla jaj chłodniczych znakiem obowiązującym jest trójkąt równoboczny (długość boku co najmniej 10 mm), dla jaj utrwalonych - romb (o przekątnych 16 i 7 mm).
Oznakowaniem jaj klasy jakościowej C jest litera C umieszczona w kole o średnicy co najmniej 12 mm.
Obowiązki producentów jaj
Do obowiązków producentów jaj należy:
Wymogi dla zakładów pakowania jaj
Zakłady pakowania jaj są zobowiązane przepisami UE do prowadzenia obowiązkowej ewidencji obejmującej:
Minimalne kryteria chowu drobiu w produkcji jaj spożywczych
Od l stycznia 2002 r. weszły w życie postanowienia Dyrektywy Rady 1999/74/EC z 19 lipca 1999 r. ustalającej minimalne standardy służące ochronie kur niosek. Wyznacza ona standardy dla ferm użytkujących więcej niż 350 kur nieśnych. Od l stycznia 2002 r. Państwa Członkowskie mają obowiązek zapewnić określone warunki chowu kur nieśnych w systemach alternatywnych, a od l stycznia 2003 r. obowiązują nowe standardy dla systemów klatkowych. Od tego dnia wszystkie klatki używane w nieudoskonalonych systemach klatkowych muszą spełniać poniższe wymagania:
Tak wyposażone klatki będą mogły być użytkowane do końca 2011 r. Od l stycznia 2003 r. klatki takie nie mogą być budowane lub wprowadzone po raz pierwszy. Dyrektywa ta stanowi również, że po l stycznia 2012 r. wszystkie klatki muszą zapewniać większy komfort bytu nioskom poprzez spełnienie następujących warunków:
Pomiędzy bateriami klatek musi istnieć przejście o minimalnej szerokości 90 cm, a przestrzeń pomiędzy podłogą budynku i dolnym dnem baterii klatek nie może być mniejsza niż 35 cm.
Postanowienia powyższej dyrektywy uzupełnia Dyrektywy 2002/4/EC z 30 stycznia 2002 r. dotycząca ustanowienia systemu rejestracji ferm niosek, który będzie obowiązywał na terenie UE od l czerwca 2003 r.
Dyrektywa 1999/74/EC wprowadza od l stycznia 2002 r. obowiązek zmian w wyposażeniu systemów alternatywnych chowu niosek (chów podłogowy, chów wolno wybiegowy). Wszystkie te systemy muszą być tak wyposażone, aby:
Te minimalne wymagania będą stosowane w krajach UE od l stycznia 2007 r.
Normy handlowe, wymogi dla producentów i ubojni żywca drobiowego
Rynek mięsa drobiowego w UE jest regulowany głównie przez Rozporządzenie Rady 2777/75 dotyczące standardów marketingowych, Kolejne dwa Rozporządzenia Rady (EWG) 1906/90 i Komisji (EWG) 1538/91 dotyczą standardów jakościowych obowiązujących na tym rynku. Standardy odnoszą się do sposobów klasyfikowania, warunków prezentacji, zawartości wody, klasyfikacji wagowej i innych kryteriów, które muszą być spełnione (np. rodzaj pasz, które mogą być stosowane i metody chowu, zarówno w pomieszczeniach zamkniętych, jak i otwartych). Kryteria produkcyjne obejmują parametry dotyczące zagęszczenia, minimalny zakres dostępu do otwartych strumieni powietrza czy wiek uboju.
System wewnętrznej regulacji rynku drobiu został wprowadzony w UE w celu poprawienia jakości mięsa drobiowego. Zgodnie z powyższymi regulacjami na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej obowiązują:
Normy handlowe na mięso drobiowe
Normy handlowe na mięso drobiowe przyczyniają się do poprawy jakości tego gatunku mięsa i ułatwiają jego sprzedaż. Zatem w interesie producenta, handlu i konsumenta leży stosowanie tych norm.
Do obrotu handlowego na obszarze Wspólnot Europejskich dopuszczone jest wyłącznie mięso drobiowe oznakowane informacjami o:
Przepisy powyższe nie dotyczą producentów utrzymujących mniej niż 10 tysięcy ptaków rocznie, przeznaczonych do sprzedaży na lokalnych rynkach detalicznych, lub do bezpośredniej konsumpcji.
Produkcja drobiu odbywać się może tylko w dopuszczonych przez odpowiednie władze, i kontrolowanych przez nie zakładach. Świeże mięso drobiowe z punktu widzenia mikrobiologicznego uważane jest za produkt łatwo psujący się, stąd też w informacji należy podać datę przydatności do spożycia. Ze względu na to, że w tuszkach świeżych, zamrożonych i głęboko zamrożonych istnieje udział wody obcej, której nie można uniknąć, istnieją stosowne przepisy dotyczące norm zawartości wody w tuszkach kurcząt, kur i kogutów, które podlegają jednolitym metodom kontroli na obszarze Wspólnoty i odpowiednim sankcjom za ich naruszenie. Mięso drobiowe jest klasyfikowane na klasę handlową A lub B w zależności od umięśnienia, udziału tkanki tłuszczowej oraz obecności uszkodzeń i stłuczeń.
Wymogi dla producentów drobiu
Producenci zobowiązani są do prowadzenia ewidencji zawierającej:
Wymogi dla ubojni/przetwórni
Do obowiązków ubojni/przetwórni należy:
Instrumenty polityki handlowej
Cła, SSG, kontyngenty taryfowe
Do lipca 1995 r. Unia stosowała opłaty wyrównawcze i ceny śluzy, które w ramach ustaleń RU GATT, przeliczono na cła równe średniej wysokości opłat wyrównawczych w latach 1986-88. Cła te od 1995 r. podlegały corocznej obniżce, średnio o 6%. Cła obowiązujące od l lipca l 2000 r. wynoszą przykładowo dla:
W wyniku redukcji stawek podstawowych znacznie zmniejszyła się różnica między tymi stawkami a stawkami w ramach kontyngentów minimalnego dostępu do rynku Unii. O ile w lipcu 1996 r. stawki "preferencyjne" na ogół (w przypadku niektórych pozycji taryfowych drobiu cło preferencyjne jest zerowe) stanowiły 37% cła podstawowego, to w lipcu 2000 r. już 50%. Poza kontyngentem może być stosowana klauzula SSG, która umożliwia nakładanie dodatkowej opłaty celnej, jeśli ceny importowanych produktów obniżą się o więcej niż 10% w stosunku do ceny referencyjnej z okresu 1986-88.
Przepisy UE określają sposób podziału kontyngentów taryfowych, który wynika z umów zawartych w ramach Rundy Urugwajskiej. Kontyngenty powinny być rozdzielane przy zastosowaniu jednej lub kilku następujących metod:
Szczegółowe przepisy określają podział kontyngentów w ciągu roku oraz jeśli to konieczne również gwarancje obejmujące charakter, miejsce i pochodzenie produktu, uznawanie dokumentu używanego do weryfikacji gwarancji i warunki, na jakich wydawane są licencje importowe oraz termin ich ważności.
Subsydia eksportowe
Lista produktów mogących korzystać z subwencji eksportowych oraz wysokość dopłat ustalane są co najmniej raz na trzy miesiące. Przy ustalaniu wysokości subsydiów brane są pod uwagę: sytuacja rynkowa, różnica miedzy cenami w UE a cenami światowymi oraz kierunek eksportu, limit wydatków na dopłaty eksportowe w ramach RU GATT, a niekiedy również brana jest pod uwagę różnica cen pasz pomiędzy Unią, a rynkiem światowym. W11 połowie 2002 r. dopłaty te wahały się w granicach 0,8-1,7 EURO/100 st. jaj wylęgowych; 5-35 EURO/100 kg jaj w skorupkach; 10-45 EURO/100 kg żółtek jaj płynnych, mrożonych, suszonych. W tym samym okresie w przypadku dopłat do eksportu żywego drobiu i mięsa drobiowego stosowane były stawki: dla niosek 0,8 EURO/100 kg, dla kurcząt mrożonych i innych produktów 44 EURO/100 kg.
Złagodzono kryteria odnośnie osób starających się o subsydia przy eksporcie mięsa drobiowego. Obecnie eksporter musi udokumentować prowadzenie działalności eksportowej w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Jednakże w przypadku niektórych kierunków eksportu mrożonych kurcząt, wymagane jest potwierdzenie eksportu co najmniej 1000 ton mięsa w każdym z dwóch ostatnich lat.
Subsydia są wypłacane po udowodnieniu, że produkty zostały wyeksportowane z obszaru Wspólnoty, pochodziły ze Wspólnoty oraz dotarły do miejsca przeznaczenia podanego w licencji. Z wyjątkiem jednodniowych kurcząt i jaj wylęgowych dopłaty eksportowe ustalane są w UE z pewnym wyprzedzeniem.
Licencje importowe i eksportowe
Import i eksport mięsa drobiowego i jaj w UE jest możliwy jedynie po uzyskaniu licencji importowej lub eksportowej. Licencje są wydawane pod warunkiem zdeponowania zabezpieczenia gwarantującego, że produkty są importowane lub eksportowane w okresie ważności licencji.
Warunki ubiegania się o otrzymanie licencji na import i eksport zawierają stosowne rozporządzenia211. Wnioski o otrzymanie licencji producenci składają do odpowiedniej Agencji Interwencyjnej. Importerzy muszą udokumentować, że w ciągu dwóch ostatnich lat importowali co najmniej 80 ton mięsa drobiowego lub 50 ton jaj, ewentualnie produktów z jaj. Natomiast zgłaszający wniosek o licencję eksportową muszą udokumentować prowadzenie działalności w zakresie eksportu produktów drobiowych w okresie 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku o wydanie licencji. W przypadku niektórych kierunków eksportu wymagane jest wykazanie się dokumentacją z dwóch lat świadczącą o wolumenie eksportu w wysokości 1000 ton rocznie. W przypadku drobiu licencje eksportowe ważne są do końca drugiego miesiąca od daty jej otrzymania, a w przypadku jaj do końca trzeciego miesiąca.