Ptak_Waw_CTR_2024
TSW_XV_2025

Drób i jaja

28 marca 2003

W przypadku rynku drobiu regulacjom rynkowym podlegają:

  • żywy drób - kurczęta, kaczki, gęsi, indyki i perliczki;
  • mięso i jadalne podroby, świeże, schłodzone, mrożone, solone;
  • wątroby drobiowe, świeże, schłodzone, mrożone, w solance, suszone lub wędzone;
  • tłuszcz drobiowy nie wytopiony, świeży, schłodzony, mrożony, w solance, suszony lub wędzony;
  • tłuszcz drobiowy wytopiony, wytłaczany lub wyekstrahowany;
  • pozostałe przetwory z mięsa drobiowego i podroby.

W odniesieniu do rynku jaj regulacje dotyczą:

  • jaj ptasich w skorupkach, świeżych, konserwowanych lub gotowanych;
  • jaj ptasich bez skorupek i żółtek jaj do konsumpcji, świeżych, suszonych, gotowanych na parze lub w wodzie, przetworzonych, mrożonych lub inaczej zakonserwowanych, zawierających (lub nie) dodatek cukru lub innego środka słodzącego.

Regulacje stosowane na rynku wewnętrznym UE

Regulacje wspólnego rynku nie przewidują interwencji na rynku produktów drobiarskich ani gwarancji cenowych dla producentów żywca drobiowego i jaj. Ceny rynkowe drobiu i jaj w krajach członkowskich Unii kształtują się zatem na podstawie relacji podaży i popytu, a producenci działający w zintegrowanym systemie ponoszą odpowiedzialność za utrzymanie równowagi rynkowej. Cechą charakterystyczną rynku drobiu i jaj jest duża zależność od cen zbóż paszowych, a przez to od interwencji na rynku zbóż.

Wymagania dla producentów jaj

Normy handlowe na jaja spożywcze

W odniesieniu do jaj rynek regulowany jest pod względem standardów marketingowych przez Rozporządzenie Rady (EWG) 2771/75, a pod względem standardów jakościowych na tym rynku przez Rozporządzenie Rady (EWG) 1907/90 i Rozporządzenie Komisji (EWG) 1274/91.

System wewnętrznej regulacji rynku jaj został wprowadzony w UE w celu poprawienia jakości jaj. Zgodnie z powyższymi regulacjami na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej obowiązują:

  • normy jakościowe jaj (klasy handlowe A, B, C, kategorie wagowe jaj klasy A);
  • sortowanie jaj wyłącznie w odpowiednio wyposażonych centrach pakowania; dopuszczonych i zarejestrowanych przez upoważnione władze;
  • obowiązkowe znakowanie opakowań (data minimalnej trwałości, klasa jakości i wagowa jaj, numer zakładu pakowania, nazwa lub znak centrum pakowania);
  • fakultatywna informacja o systemie chowu niosek, pochodzeniu jaj (data zniesienia jaja, nazwa, adres producenta);
  • posiadanie przez zakład pakowania jaj numeru rejestracyjnego nadawanego przez wyznaczony urząd państwa członkowskiego;
  • prowadzenie przez producentów szczegółowej dokumentacji odnośnie ilości: wstawionych i sprzedanych ptaków, nazwy odbiorcy;
  • kontrola na wszystkich etapach obrotu (pobieranie prób) przez instytucję nadzorującą wyznaczoną przez każde państwo;
  • obowiązek corocznego informowania Komisji przez państwa członkowskie o liczbie kur i jaj oznakowanych systemem chowu oraz o metodach kontroli sprawdzających warunki chowu.

Produkty dopuszczone do rynku UE, na którym mają swobodny przepływ w obrębie Wspólnoty, muszą spełniać wiele bardzo szczegółowych norm handlowych. Dotyczą one zarówno producentów jaj, jak i firm zajmujących się pakowaniem, składowaniem i transportem, w celu zagwarantowania konsumentom bezpiecznych, dobrych jakościowo produktów. Odpowiednie przepisy określają warunki, które muszą spełniać zbiornice i zakłady pakowania jaj, aby były dopuszczone do obrotu jajami na rynku. Pozwolenia na zbiór i sortowanie jaj udzielane są tylko zakładom, które dysponują odpowiednim wyposażeniem technicznym i gwarantują prawidłowe przygotowanie jaj. Poszczególne zakłady pakowania jaj powinny posiadać numer rejestracyjny nadany przez odpowiednie władze wg jednolitego systemu.

Jaja powinny być dostarczane do zakładów pakowania (lub odbierane od producenta) co najmniej każdego trzeciego dnia roboczego. Jaja przeznaczone do obrotu, jako klasa jakościowa EKSTRA powinny być dostarczane przez producenta do zakładów pakowania jaj, lub odbierane od producenta każdego dnia roboczego; jeżeli temperatura przechowywania jaj u producenta nie przekracza 18°C odbiór jaj może odbywać się każdego drugiego dnia roboczego. Jaja, które są oznakowane datą zniesienia powinni być dostarczone przez producenta do zakładu pakowania (lub odbierane od producenta) w dniu zniesienia. Zbiornice jaj powinny dostarczać jaja do zakładu pakowania najpóźniej w dniu roboczym następującym po dniu otrzymania jaj.

Do każdej dostawy jaj powinna być załączona specyfikacja zawierająca nazwisko (nazwę firmy) i adres producenta lub zbiornicy jaj oraz datę wysyłki.

Zakłady pakowania sortują i pakują jaja nie później niż w drugim dniu roboczym po dniu dostarczenia ich do zakładu pakowania. Jaja podczas składowania u producenta oraz podczas transportu od producenta do zbiornicy lub zakładu pakowania powinny znajdować się w optymalnej dla ich jakości temperaturze. Pomieszczenia zbiornic jaj lub zakładów ich pakowania powinny mieć odpowiednią powierzchnię, wentylację i oświetlenie oraz zabezpieczenie przed wahaniami temperatury zewnętrznej. Muszą spełniać warunki właściwego czyszczenia i dezynfekowania. Wyposażenie techniczne zakładów musi obejmować urządzenia o odpowiedniej wydajności do prześwietlania jaj i badania ich jakości, sortowania wg klas wagowych, legalizowane wagi, przyrządy do stemplowania jaj.

Każde państwo członkowskie udostępnia innym państwom członkowskim rejestr dopuszczonych zakładów pakowania jaj.

Klasy jaj

Wprowadzenie oznakowania jaj wg klas daje informacje dla odbiorców rynkowych, w tym też konsumentów, co do ich jakości (świeżości, wagi, producenta itp.).

Wyróżnia się następujące klasy jaj:

  • klasa A - jaja świeże;
  • klasa B - jaja utrwalone lub drugiej klasy;
  • klasa C - jaja nie sortowane, dla przemysłu;
  • klasa dodatkowa A - EKSTRA dla jajek nie starszych niż 7 dni od pakowania.

Jaja klasy A muszą spełniać określone wymagania minimalne. Powinny one charakteryzować się normalną, czystą, nie uszkodzoną skorupką. Wysokość komory powietrznej nie może przekraczać 6 mm (w jajach oznaczonych jako EKSTRA nie powinna być wyższa niż 4 mm). Białko powinno być przezroczyste i klarowne, a żółtko słabo widoczne podczas prześwietlenia. Tarcza zarodkowa nie może być rozwinięta. Brak obcych zapachów. Jaja klasy A nie powinny być utrwalone lub chłodzone w warunkach o sztucznie obniżonej temperaturze poniżej +5°C. Jaja przygotowane do sprzedaży powinny być po-sortowane na klasy wagowe. Od l sierpnia 1996 r. wprowadzono cztery kategorie jaj spożywczych klasy A:

  • jaja bardzo duże o wadze 73 g i więcej -symbol XL;
  • jaja duże o wadze od 63 g do 73 g - symbol L;
  • jaja średnie o wadze 53 g do 63 g - symbol M;
  • jaja małe o masie niższej niż 53 g - symbol S.

Oznakowania jaj klasy jakościowej B są odmienne. Dla jaj nie chłodniczych i nie utrwalonych umieszcza się literę B w kole o średnicy co najmniej 12 mm, dla jaj chłodniczych znakiem obowiązującym jest trójkąt równoboczny (długość boku co najmniej 10 mm), dla jaj utrwalonych - romb (o przekątnych 16 i 7 mm).

Oznakowaniem jaj klasy jakościowej C jest litera C umieszczona w kole o średnicy co najmniej 12 mm.

Obowiązki producentów jaj

Do obowiązków producentów jaj należy:

  • oznaczenie jaj: data zniesienia i ewentualnie informacja na temat systemu chowu dla partii jaj dostarczanych z fermy do zbiornic/zakładów pakowania;
  • prowadzenie ewidencji zawierającej: dzień wstawienia, wiek kur w momencie wstawienia, liczbę niosek w poszczególnych kurnikach, dzienną produkcję w każdym kurniku, liczbę lub masę jaj dostarczanych do odbiorców, rejestr odbiorców (zbiornice jaj, zakłady pakowania, przemysł).

Wymogi dla zakładów pakowania jaj

Zakłady pakowania jaj są zobowiązane przepisami UE do prowadzenia obowiązkowej ewidencji obejmującej:

  • nazwę i adres producentów jaj, którzy po uprzedniej kontroli zostali wpisani do rejestru przez właściwy urząd państwa członkowskiego;
  • liczbę kur nieśnych u każdego producenta;
  • wykaz dziennych dostaw od każdego producenta;
  • wynik dziennej klasyfikacji jakościowej i wagowej jaj;
  • liczbę, masę jaj sprzedanych.

Minimalne kryteria chowu drobiu w produkcji jaj spożywczych

Od l stycznia 2002 r. weszły w życie postanowienia Dyrektywy Rady 1999/74/EC z 19 lipca 1999 r. ustalającej minimalne standardy służące ochronie kur niosek. Wyznacza ona standardy dla ferm użytkujących więcej niż 350 kur nieśnych. Od l stycznia 2002 r. Państwa Członkowskie mają obowiązek zapewnić określone warunki chowu kur nieśnych w systemach alternatywnych, a od l stycznia 2003 r. obowiązują nowe standardy dla systemów klatkowych. Od tego dnia wszystkie klatki używane w nieudoskonalonych systemach klatkowych muszą spełniać poniższe wymagania:

  • zapewnienie każdej niosce przynajmniej 550 cm kwadratowych powierzchni podłogi;
  • dostęp bez ograniczeń do karmidła o długości 10 cm na każdą nioskę;
  • poidło podłużne 10 cm/ptaka lub dostęp do 2 poideł kropelkowych lub kubeczkowych na jedną klatkę;
  • wyposażenie każdej klatki w urządzenia do ścierania pazurów.

Tak wyposażone klatki będą mogły być użytkowane do końca 2011 r. Od l stycznia 2003 r. klatki takie nie mogą być budowane lub wprowadzone po raz pierwszy. Dyrektywa ta stanowi również, że po l stycznia 2012 r. wszystkie klatki muszą zapewniać większy komfort bytu nioskom poprzez spełnienie następujących warunków:

  • zwiększenie do 750 cm kwadratowych powierzchni klatki na l kurę, z czego 600 cm kwadratowych powierzchni użytkowej liczonej bez gniazda, klatka nie może mieć mniej niż 2000 cm kwadratowych ogólnej powierzchni;
  • wyposażenie klatki w gniazdo, grzebalisko (ściółkę umożliwiająca dziobanie i grzebanie), grzędę o długości zapewniającej każdej kurze 15 cm, urządzenie do ścierania pazurów.

Pomiędzy bateriami klatek musi istnieć przejście o minimalnej szerokości 90 cm, a przestrzeń pomiędzy podłogą budynku i dolnym dnem baterii klatek nie może być mniejsza niż 35 cm.

Postanowienia powyższej dyrektywy uzupełnia Dyrektywy 2002/4/EC z 30 stycznia 2002 r. dotycząca ustanowienia systemu rejestracji ferm niosek, który będzie obowiązywał na terenie UE od l czerwca 2003 r.

Dyrektywa 1999/74/EC wprowadza od l stycznia 2002 r. obowiązek zmian w wyposażeniu systemów alternatywnych chowu niosek (chów podłogowy, chów wolno wybiegowy). Wszystkie te systemy muszą być tak wyposażone, aby:

  • obsada wynosiła do 9 szt./m kwadratowe powierzchni użytkowej;
  • dostęp do karmideł podłużnych wynosił co najmniej 10 cm/kurę lub 4 cm/kurę przy karmidłach okrągłych;
  • dostęp do poideł podłużnych wynosił min. 2,5 cm/kurę, w przypadku poideł okrągłych l cm/kurę, ewentualnie l poidło kroplowe/miseczkowe na 10 kur;
  • jedno gniazdo przypadało na każde 7 kur, a gdy są gniazda grupowe to l m2 powierzchni gniazda grupowego na maksymalnie 120 kur.
  • podłoże zapewniało oparcie dla wszystkich pazurów ptaka skierowanych do przodu.

Te minimalne wymagania będą stosowane w krajach UE od l stycznia 2007 r.

Normy handlowe, wymogi dla producentów i ubojni żywca drobiowego

Rynek mięsa drobiowego w UE jest regulowany głównie przez Rozporządzenie Rady 2777/75 dotyczące standardów marketingowych, Kolejne dwa Rozporządzenia Rady (EWG) 1906/90 i Komisji (EWG) 1538/91 dotyczą standardów jakościowych obowiązujących na tym rynku. Standardy odnoszą się do sposobów klasyfikowania, warunków prezentacji, zawartości wody, klasyfikacji wagowej i innych kryteriów, które muszą być spełnione (np. rodzaj pasz, które mogą być stosowane i metody chowu, zarówno w pomieszczeniach zamkniętych, jak i otwartych). Kryteria produkcyjne obejmują parametry dotyczące zagęszczenia, minimalny zakres dostępu do otwartych strumieni powietrza czy wiek uboju.

System wewnętrznej regulacji rynku drobiu został wprowadzony w UE w celu poprawienia jakości mięsa drobiowego. Zgodnie z powyższymi regulacjami na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej obowiązują:

  • normy jakościowe mięsa drobiowego (np. na mięso schłodzone, mrożone, głęboko mrożone, klasy handlowe A i B dla mięsa oraz A, B i C dla jaj, klasy wagowe dla mięsa drobiowego mrożonego i głęboko mrożonego, ustalenie poziomu wody obcej w mięsie, kategorie wagowe jaj klasy A);
  • obligatoryjne oznakowanie mięsa;
  • posiadanie przez zakład ubojowy lub przetwórczy mięsa drobiowego numeru rejestracyjnego, nadawanego przez wyznaczony urząd państwa członkowskiego;
  • prowadzenie przez producentów szczegółowej dokumentacji odnośnie ilości wstawionych i sprzedanych ptaków, nazwy odbiorcy;
  • kontrola na wszystkich etapach obrotu (pobieranie prób) przez instytucję nadzorującą wyznaczona przez każde państwo.

Normy handlowe na mięso drobiowe

Normy handlowe na mięso drobiowe przyczyniają się do poprawy jakości tego gatunku mięsa i ułatwiają jego sprzedaż. Zatem w interesie producenta, handlu i konsumenta leży stosowanie tych norm.

Do obrotu handlowego na obszarze Wspólnot Europejskich dopuszczone jest wyłącznie mięso drobiowe oznakowane informacjami o:

  • klasie handlowej;
  • cenie jednostkowej;
  • stanie termicznym;
  • zalecanej temperaturze przechowywania;
  • numerze rejestracyjnym rzeźni lub zakładu dzielenia drobiu;
  • kraju pochodzenia (w przypadku importu).

Przepisy powyższe nie dotyczą producentów utrzymujących mniej niż 10 tysięcy ptaków rocznie, przeznaczonych do sprzedaży na lokalnych rynkach detalicznych, lub do bezpośredniej konsumpcji.

Produkcja drobiu odbywać się może tylko w dopuszczonych przez odpowiednie władze, i kontrolowanych przez nie zakładach. Świeże mięso drobiowe z punktu widzenia mikrobiologicznego uważane jest za produkt łatwo psujący się, stąd też w informacji należy podać datę przydatności do spożycia. Ze względu na to, że w tuszkach świeżych, zamrożonych i głęboko zamrożonych istnieje udział wody obcej, której nie można uniknąć, istnieją stosowne przepisy dotyczące norm zawartości wody w tuszkach kurcząt, kur i kogutów, które podlegają jednolitym metodom kontroli na obszarze Wspólnoty i odpowiednim sankcjom za ich naruszenie. Mięso drobiowe jest klasyfikowane na klasę handlową A lub B w zależności od umięśnienia, udziału tkanki tłuszczowej oraz obecności uszkodzeń i stłuczeń.

Wymogi dla producentów drobiu

Producenci zobowiązani są do prowadzenia ewidencji zawierającej:

  • rejestr liczby ptaków w każdej formie wychowu;
  • rejestr liczby sprzedanych ptaków;
  • rejestr odbiorców (nazwy firm, adresy).

Wymogi dla ubojni/przetwórni

Do obowiązków ubojni/przetwórni należy:

  • kontrola prawidłowości sposobu chowu i żywienia drobiu u producentów;
  • klasyfikacja na klasy handlowe A i B;
  • klasyfikacja mięsa mrożonego (do -12°C) i głęboko mrożonego (do -18°C) na klasy wagowe;
  • kontrola stopnia absorpcji wody obcej w tuszach i całkowitej zawartości wody obcej;
  • kontrola temperatury mięsa mrożonego;
  • kontrola poprawności znakowania wyrobów;
  • kontrola opakowań jednostkowych i etykietowanie opakowań;
  • prowadzenie ewidencji zawierającej: rejestr producentów dopuszczonych do rynku, rejestr cykli chowu dla poszczególnych producentów, rejestr wyników kontroli całkowitej zawartości wody obcej.

Instrumenty polityki handlowej

Cła, SSG, kontyngenty taryfowe

Do lipca 1995 r. Unia stosowała opłaty wyrównawcze i ceny śluzy, które w ramach ustaleń RU GATT, przeliczono na cła równe średniej wysokości opłat wyrównawczych w latach 1986-88. Cła te od 1995 r. podlegały corocznej obniżce, średnio o 6%. Cła obowiązujące od l lipca l 2000 r. wynoszą przykładowo dla:

  • drobiu żywego 5,2-34,5 EURO/100 sztuk;
  • elementów kurczaków i podrobów innych niż wątroby (świeżych/schłodzonych) 18,7-102,4 EURO/100 kg;
  • otłuszczonych wątrób 0-6,4%;
  • jaj wylęgowych 35-105 EURO/1000 sztuk;
  • pozostałych jaj w skorupkach, konsumpcyjnych 304 EURO/t;
  • żółtka jaj 353-1423 EURO/t.

W wyniku redukcji stawek podstawowych znacznie zmniejszyła się różnica między tymi stawkami a stawkami w ramach kontyngentów minimalnego dostępu do rynku Unii. O ile w lipcu 1996 r. stawki "preferencyjne" na ogół (w przypadku niektórych pozycji taryfowych drobiu cło preferencyjne jest zerowe) stanowiły 37% cła podstawowego, to w lipcu 2000 r. już 50%. Poza kontyngentem może być stosowana klauzula SSG, która umożliwia nakładanie dodatkowej opłaty celnej, jeśli ceny importowanych produktów obniżą się o więcej niż 10% w stosunku do ceny referencyjnej z okresu 1986-88.

Przepisy UE określają sposób podziału kontyngentów taryfowych, który wynika z umów zawartych w ramach Rundy Urugwajskiej. Kontyngenty powinny być rozdzielane przy zastosowaniu jednej lub kilku następujących metod:

  • metoda oparta na chronologicznym porządku przyjmowanych wniosków;
  • metoda przydziału kontyngentów w proporcji do zgłoszonych ilości w chwili otrzymania wniosku;
  • metoda oparta na uwzględnianiu tradycyjnych zasad prowadzenia handlu.

Szczegółowe przepisy określają podział kontyngentów w ciągu roku oraz jeśli to konieczne również gwarancje obejmujące charakter, miejsce i pochodzenie produktu, uznawanie dokumentu używanego do weryfikacji gwarancji i warunki, na jakich wydawane są licencje importowe oraz termin ich ważności.

Subsydia eksportowe

Lista produktów mogących korzystać z subwencji eksportowych oraz wysokość dopłat ustalane są co najmniej raz na trzy miesiące. Przy ustalaniu wysokości subsydiów brane są pod uwagę: sytuacja rynkowa, różnica miedzy cenami w UE a cenami światowymi oraz kierunek eksportu, limit wydatków na dopłaty eksportowe w ramach RU GATT, a niekiedy również brana jest pod uwagę różnica cen pasz pomiędzy Unią, a rynkiem światowym. W11 połowie 2002 r. dopłaty te wahały się w granicach 0,8-1,7 EURO/100 st. jaj wylęgowych; 5-35 EURO/100 kg jaj w skorupkach; 10-45 EURO/100 kg żółtek jaj płynnych, mrożonych, suszonych. W tym samym okresie w przypadku dopłat do eksportu żywego drobiu i mięsa drobiowego stosowane były stawki: dla niosek 0,8 EURO/100 kg, dla kurcząt mrożonych i innych produktów 44 EURO/100 kg.

Złagodzono kryteria odnośnie osób starających się o subsydia przy eksporcie mięsa drobiowego. Obecnie eksporter musi udokumentować prowadzenie działalności eksportowej w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Jednakże w przypadku niektórych kierunków eksportu mrożonych kurcząt, wymagane jest potwierdzenie eksportu co najmniej 1000 ton mięsa w każdym z dwóch ostatnich lat.

Subsydia są wypłacane po udowodnieniu, że produkty zostały wyeksportowane z obszaru Wspólnoty, pochodziły ze Wspólnoty oraz dotarły do miejsca przeznaczenia podanego w licencji. Z wyjątkiem jednodniowych kurcząt i jaj wylęgowych dopłaty eksportowe ustalane są w UE z pewnym wyprzedzeniem.

Licencje importowe i eksportowe

Import i eksport mięsa drobiowego i jaj w UE jest możliwy jedynie po uzyskaniu licencji importowej lub eksportowej. Licencje są wydawane pod warunkiem zdeponowania zabezpieczenia gwarantującego, że produkty są importowane lub eksportowane w okresie ważności licencji.

Warunki ubiegania się o otrzymanie licencji na import i eksport zawierają stosowne rozporządzenia211. Wnioski o otrzymanie licencji producenci składają do odpowiedniej Agencji Interwencyjnej. Importerzy muszą udokumentować, że w ciągu dwóch ostatnich lat importowali co najmniej 80 ton mięsa drobiowego lub 50 ton jaj, ewentualnie produktów z jaj. Natomiast zgłaszający wniosek o licencję eksportową muszą udokumentować prowadzenie działalności w zakresie eksportu produktów drobiowych w okresie 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku o wydanie licencji. W przypadku niektórych kierunków eksportu wymagane jest wykazanie się dokumentacją z dwóch lat świadczącą o wolumenie eksportu w wysokości 1000 ton rocznie. W przypadku drobiu licencje eksportowe ważne są do końca drugiego miesiąca od daty jej otrzymania, a w przypadku jaj do końca trzeciego miesiąca.


POWIĄZANE

Od 10 lutego Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa będzie przyjmował...

Około 92,6 tys. ton żywności o wartości ponad 265 mln zł trafi w tym roku do org...

Sytuacja na unijnym rynku rolnym nadal jest krytyczna. Potrzeba środków łagodząc...


Komentarze

Bądź na bieżąco

Zapisz się do newslettera

Każdego dnia najnowsze artykuły, ostatnie ogłoszenia, najświeższe komentarze, ostatnie posty z forum

Najpopularniejsze tematy

gospodarkapracaprzetargi
Nowy PPR (stopka)
Jestesmy w spolecznosciach:
Zgłoś uwagę