Buszujący po polu

Kontrolerzy badają czy rolnicy nie sfałszowali wniosków o dopłaty. O przyjeździe zawiadamiają 48 godzin wcześniej. Pola mierzą z aptekarską dokładnością.

Lubuskie gospodarstwa sprawdza Małopolska Grupa Geodezyjno-Projektowa. Firma wygrała przetarg zorganizowany przez zielonogórską Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Upewniamy się, czy to co rolnik napisał we wniosku o dopłaty, zgadza się z rzeczywistością - precyzuje Piotr Beściak, szef grupy z Tarnowa. Gospodarstwa do kontroli wylosował komputer.

Liczenie kroków

Na tapetę, jako jedno z pierwszych, trafiło gospodarstwo Marcina Furgala z Borowiny (gm. Szprotawa). Gdy w marcu składał wniosek o dopłaty, podpisał zgodę na kontrolę. Łudził się jednak, że na niego nie padnie. 27-letni gospodarz trochę obawiał się wizyty małopolskich ekspertów. Swoje pola mierzył tradycyjnie: dwumetrowymi kroczkami odmierzonymi kijkami.
Mogłem się pomylić. Nie jestem geodetą - tłumaczy Furgal.
Geodeci przyjechali z samego rana i wypakowali fachowy sprzęt: tachimetr elektroniczny z wewnętrznym rejestratorem danych (tzw. laska i lustro), GPS (sterowany ręcznie, dane pomiaru bierze drogą satelitarną) i taśmę mierniczą. Za każdym razem obowiązkowo muszą skontrolować 50 proc. działek gospodarza. Jeżeli różnica w pomiarach przekroczy trzy proc., wtedy zmierzą wszystkie.
Oprócz pomiarów, sprawdzamy też, czy rolnik uprawia to, co zadeklarował i czy ma pola w dobrej kulturze rolnej. Wyniki wpisujemy do protokołu i oddajemy go agencji - mówi Beściak. To ona zajmuje się karaniem rolników, którzy sfałszowali dane we wnioskach.
Gdyby gospodarz chciał precyzyjnie wypełnić dokumenty o dopłaty, musiałby albo wynająć firmę do pomiarów albo kupić sobie sprzęt za ok. 500 zł (cena najprostszego i niedokładnego).

Bez kawy i obiadu

Sprawdzanie gospodarstw potrwa dwa miesiące. W powiecie zielonogórskim kontrolerów wypatruje na razie 120 rolników, w nowosolskim - 11. Każdego z nich odwiedzi dwóch geodetów. W ciągu dnia są w stanie sprawdzić dwa gospodarstwa.
Kontrolerzy nie piją nawet kawy u gospodarzy, tym bardziej nie korzystają z zaproszenia na obiad.
Nie chcemy później posądzeń o poufałość i przymykanie oka na nieprawidłowości - podkreśla szef małopolskich geodetów. Po nas, na pola rolników wejdą urzędnicy agencji. Oni z kolei sprawdzą naszą pracę. W gospodarstwie Furgala do pomierzenia było 17 ha. Rolnik w większości dobrze zmierzył swoje działki. Pomylił się przy jednej, największej liczącej 6 ha, ale zmieścił się w granicach błędu. Od niego kontrolerzy pojechali do następnego gospodarza i tam były już problemy. Przy wypełnianiu wniosku pomylił działki. To się podobno często zdarza.

Jakie kary za pomyłki

Jeżeli rolnik zrobi błąd we wniosku – zawyży powierzchnię działki lub wpisze, że uprawia tytoń objęty dopłatami, mimo że na jego polu rosną buraki – Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wymierzy karę. Jej wysokość zależy od różnicy między dopłatami, o jakie ubiega się gospodarz, a tymi, które mu się należą. Jeśli różnice wynoszą:

• do 3 proc: agencja nie naliczy kary;
• 3-30 proc.: dopłata zostanie pomniejszona o podwójny błąd, np. rolnik
  ma 10 ha, a wpisze 12, więc dostanie dopłaty do 6 ha;
• 30-50 proc.: agencja nie przyznaje dopłaty w roku złożenia wniosku;
• powyżej 50 proc.: rolnik nie dostaje dopłaty i nie może się starać o pieniądze przez trzy kolejne lata kalendarzowe.