Status rolnika ryczałtowego a VAT

Czy rolnik może być ryczałtowcem, a zarazem płatnikiem podatku VAT? Niejasność rozwiązana dzięki interpelacji poselskiej Sławomira Zawiślaka, ktory pytał o to Ministerstwo Finansów. A więc, czy rolnik może być jednocześnie na ryczałcie i płacić podatek VAT?


Interpelacja nr 545

do ministra finansów

 w sprawie interpretacji przepisów ustawy o podatku od towarów i usług w odniesieniu do rolników, w związku ze stanowiskiem dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 21 lipca 2011 r.

Szanowny Panie Ministrze! Jeden z właścicieli gospodarstwa rolnego, który zgodnie z przepisami prawa podatkowego korzysta ze statusu rolnika ryczałtowego, zaplanował prowadzenie dodatkowej działalności gospodarczej, która świadczyłaby usługi polegające m.in. na koszeniu zbóż, traw, siewu, oprysku i rozsiewu nawozów, orki i inne. Z usług tych będą korzystali przede wszystkim rolnicy, ale także inni klienci. Prowadząc tę działalność, rolnik chciałby zostać czynnym podatnikiem VAT. Z uwagi na pojawiające się w tym zakresie wątpliwości rolnik skierował do dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, w którym zadał następujące pytanie: Czy w momencie, w którym zarejestruje się jako płatnik podatku VAT z tytułu działalności gospodarczej, która świadczy ww. usługi rolnicze, nadal będzie mógł korzystać ze statusu rolnika ryczałtowego, sprzedając produkty rolne, które wyprodukował w zakresie własnej uprawy i hodowli w ramach prowadzonego gospodarstwa rolnego?

   W odpowiedzi na powyższy wniosek dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w dniu 21 lipca 2011 r. (nr TPTPP1/443-128/11-2/ALN) zajął następujące stanowisko: rolnik ryczałtowy nie może łączyć dwóch statusów - podatnika VAT zwolnionego jako rolnik ryczałtowy w zakresie sprzedaży produktów rolnych i zarazem podatnika VAT czynnego - w zakresie działalności gospodarczej, w ramach której świadczyć będzie ww. usługi rolnicze. Organ podatkowy wskazał, że zgodnie z art. 15 ust. l ustawy o podatku od towarów i usług podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Na podstawie art. 15 ust 2 tej ustawy w zakres działalności gospodarczej wchodzą wszelkiego typu działalności producentów, handlowców bądź usługodawców, w tym także podmioty pozyskujące zasoby naturalne oraz rolnicy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub war   tości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

   Organ podatkowy uznał, że w związku z definicją działalności gospodarczej, która została zawarta w art. 15 ust. 2 ustawy, należy wyciągnąć następujący wniosek: prowadzenie działalności rolniczej stanowi prowadzenie działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Wobec tego na podstawie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług rolnik posiada status podatnika prowadzącego działalność gospodarczą, tj. działalność rolniczą.

   Oznacza to, że w momencie rozpoczęcia działalności gospodarczej, w ramach której rolnik staje się podatnikiem VAT czynnym, również w zakresie prowadzonego gospodarstwa rolnego i dokonywanej z tego tytułu sprzedaży własnych płodów rolnych, rolnik traci status rolnika ryczałtowego i również staje się podatnikiem VAT czynnym.

   Mając na uwadze powyższe, uprzejmie proszę Pana Ministra o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:

   1. Czy ww. stanowisko dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi jest zasadne i znajduje oparcie w obowiązujących przepisach prawa podatkowego, czy też zgodnie z tym prawem należy stosować dotychczasową praktykę - o której informuje rolników na infolinii większości urzędów skarbowych - zgodnie z którą w zakresie prowadzonego gospodarstwa rolnego rolnik utrzymuje status rolnika ryczałtowego, zaś czynnym podatnikiem VAT pozostaje tylko w zakresie prowadzonej dodatkowo działalności gospodarczej?

   2. Czy zgodnie ze stanowiskiem dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi rolnicy, którzy podjęli dodatkową działalność gospodarczą (np. sklep spożywczy czy działalność rolnicza usługowa), w ramach której są podatnikami VAT czynnymi, będą zmuszani do przekazania na konta urzędów skarbowych podatek VAT od sprzedanych produktów rolnych za okres wsteczny, od momentu podjęcia działalności gospodarczej?

   3. Jeśli stanowisko dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi i jego interpretacja przedstawiona w treści niniejszej interpelacji są zasadne, to dlaczego infolinie urzędów skarbowych wprowadzają rolników w błąd?

   Z poważaniem

   Poseł Sławomir Zawiślak

   Warszawa, dnia 14 grudnia 2011 r.


A oto odpowiedź Pana Macieja Grabowskiego Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Finansów



Szanowna Pani Marszałek! Nawiązując do przesłanej przy piśmie z dnia 22 grudnia 2011 r., znak: SPS-023-545/11, interpelacji pana posła Sławomira Zawiślaka w sprawie interpretacji przepisów ustawy o podatku od towarów i usług w odniesieniu do rolników, uprzejmie informuję.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2011 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054) zwalnia się od podatku dostawę produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej, dokonywaną przez rolnika ryczałtowego oraz świadczenie usług rolniczych przez rolnika ryczałtowego.

Jednocześnie zauważam, że w myśl art. 43 ust. 3 ww. ustawy rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy produktów rolnych lub świadczący usługi rolnicze, które są zwolnione od podatku na podstawie ust. 1 pkt 3, może zrezygnować z tego zwolnienia pod warunkiem dokonania zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96 ust. 1 i 2.

W myśl art. 2 pkt 19 powyższej ustawy przez rolnika ryczałtowego rozumie się podmiot dokonujący dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczącego usługi rolnicze, który nie jest obowiązany na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych i nie skorzystał z możliwości rezygnacji ze zwolnienia od podatku, o której mowa w art. 43 ust. 3 tej ustawy.

Przez produkty rolne, zgodnie z art. 2 pkt 20 ww. ustawy o podatku od towarów i usług, rozumie się towary wymienione w załączniku nr 2 do tej ustawy oraz towary wytworzone z nich przez rolnika ryczałtowego z produktów pochodzących z jego własnej działalności rolniczej przy użyciu środków zwykle używanych w gospodarstwach rolnym, leśnym i rybackim. Natomiast przez usługi rolnicze, zgodnie z art. 2 pkt 21 ww. ustawy o podatku od towarów i usług, rozumie się usługi wymienione w załączniku nr 2 do ustawy. Dotyczy to m.in. usług w zakresie: koszenia zbóż, traw i innych roślin, siewu zbóż i innych roślin uprawianych w rolnictwie, zbioru traw, zbóż i innych roślin, rozsiewu nawozów i oprysków, prac agregatorem talerzowym, orki, innych prac związanych z uprawą roli.

Z powyższych przepisów wynika, że powyższe zwolnienie rolnika ryczałtowego od podatku ma charakter przedmiotowo-podmiotowy. Od podatku zwolnieni są tylko rolnicy ryczałtowi i tylko w zakresie wyraźnie wskazanym w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług. A zatem podatnik wykonujący czynności, o których mowa w tym przepisie, może w odniesieniu do całej działalności rolniczej, przez którą rozumie się również świadczenie usług rolniczych (por. art. 2 pkt 15 ww. ustawy), albo korzystać z tego zwolnienia jako rolnik ryczałtowy, albo rozliczać podatek od towarów i usług na zasadach ogólnych. Nie jest zatem możliwe korzystanie ze zwolnienia przy dostawie produktów rolniczych pochodzących z własnej działalności rolniczej i jednoczesne opodatkowanie na zasadach ogólnych świadczonych usług rolniczych.

Mając na uwadze powyższe, należy zauważyć, że wstępna analiza stanowiska przedstawionego w wydanej w imieniu ministra finansów przez dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi interpretacji indywidualnej z dnia 21 lipca 2011 r. (sygn. IPTPP1/443-128/11-2/AL) wykazała, że ww. stanowisko wpisuje się w powyższe wyjaśnienia. W interpretacji tej upoważniony organ podatkowy prawidłowo stwierdził: „podmiot będący rolnikiem ryczałtowym nie może bowiem łączyć dwóch statusów - podatnika VAT zwolnionego jako rolnik ryczałtowy (niemającego obowiązku składania deklaracji, prowadzenia ewidencji, wystawiania faktur) i jednocześnie podatnika VAT czynnego - w pozostałym zakresie działalności rolniczej, tj. świadczenia usług rolniczych”.

Odnosząc się do drugiego pytania pana posła, pragnę wyjaśnić, że przedmiotowa interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi (z dnia 21 lipca 2011 r., sygn. IPTPP1/443-128/11-2/AL) nie dotyczy sytuacji, gdy rolnik ryczałtowy prowadzący działalność rolniczą, a w szczególności świadczący usługi rolnicze wymienione w załączniku nr 2, podejmuje dodatkowo działalność gospodarczą w innym niż działalność rolnicza zakresie, jak np. prowadzenia sklepu. W takim przypadku podatnik będący rolnikiem ryczałtowym w zakresie działalności rolniczej do czasu rezygnacji ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług, korzysta ze zwolnienia w zakresie tej działalności, natomiast w odniesieniu do działalności, która nie jest działalnością rolniczą, może albo korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 113 ww. ustawy (tj. ze zwolnienia podmiotowego uwarunkowanego wysokością osiąganych obrotów), albo w przypadku rezygnacji z tego zwolnienia lub przekroczenia obrotu uprawniającego do zwolnienia być podatnikiem VAT czynnym, tzn. rozliczającym w tym zakresie podatek na ogólnych zasadach.

Należy bowiem ponownie podkreślić, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług, ma charakter przedmiotowo-podmiotowy, tzn. aby miało zastosowanie, muszą być spełnione łącznie dwie przesłanki:

1) dotyczy rolnika, który nie jest obowiązany na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych;

2) dotyczy tylko wykonywanej przez tego rolnika działalności rolniczej.

A zatem w przypadku wykonywania działalności rolniczej i innej działalności może wystąpić sytuacja, w której jeden podmiot może łączyć dwa statusy - podatnika VAT zwolnionego jako rolnik ryczałtowy (niemającego obowiązku składania deklaracji, prowadzenia ewidencji, wystawiania faktur) i jednocześnie podatnika VAT czynnego, który w przypadku działalności innej niż rolnicza jest obowiązany do składania deklaracji, prowadzenia ewidencji i wystawiania faktur.

Jednocześnie informuję pana posła, iż w wyniku analizy znajdujących się w bazie Systemu Informacji Podatkowej (SIP) interpretacji indywidualnych wydanych w imieniu ministra finansów przez upoważnionych dyrektorów izb skarbowych nie stwierdzono w powyższym zakresie rozbieżności. Pragnę przy tym zapewnić pana posła, iż w każdym przypadku stwierdzenia rozbieżności w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług są podejmowane działania, które mają zapewnić jednolite stosowanie prawa podatkowego.

Odnośnie do uwagi pana posła o udzielaniu rolnikom przez pracowników urzędów skarbowych („infolinie większości urzędów skarbowych”) wyjaśnień odmiennych od wskazanych powyżej zwracam uwagę, że telefonicznych informacji w sprawach z zakresu prawa podatkowego, w tym dot. zakresu podatku od towarów i usług, udziela specjalnie do tego powołana Krajowa Informacja Podatkowa. Tym samym zainteresowani w celu uzyskania drogą telefoniczną rzetelnych informacji o przepisach prawa podatkowego powinni kontaktować się z ww. ogólnokrajową infolinią podatkową.

Jednocześnie zauważam, że w przypadku wątpliwości zainteresowanych co do zakresu stosowania przepisów prawa podatkowego w ich indywidualnych sprawach, w których nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa, przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.) przewidują możliwość uzyskania interpretacji indywidualnej w trybie przewidzianym przepisami. Na podstawie art. 14b § 6 ww. ustawy minister finansów rozporządzeniem z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.), upoważnił dyrektorów określonych izb skarbowych do wydawania w jego imieniu indywidualnych interpretacji. W związku z tym, w celu uzyskania interpretacji przepisów prawa podatkowego, również dotyczących czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usługi, zainteresowany podmiot powinien złożyć wniosek z dokładnym opisem stanu faktycznego do właściwego miejscowo dyrektora izby skarbowej.

W przypadku gdy zainteresowany uzna, iż wydana w jego indywidualnej sprawie interpretacja jest niezgodna z prawem, przysługuje mu prawo do wniesienia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację, w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.). Pouczenie w tym zakresie zostało zamieszczone w przedmiotowej interpretacji z dnia 21 lipca 2011 r. (sygn. IPTPP1/443-128/11-2/AL).

Z poważaniem

Podsekretarz stanu

Maciej Grabowski

Warszawa, dnia 17 stycznia 2012 r.