KRUS czyli Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego jest instytucją powołaną
do realizacji zadań związanych z pełną obsługą ubezpieczenia społecznego
rolników na mocy ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku.
KRUS powstał po to, by przejąć i zapewnić sprawną realizację rozproszonych
wcześniej zadań w dziedzinie obsługi ubezpieczenia, jak również podjąć się
nowych zadań nie realizowanych dotychczas przez żadną instytucję
ubezpieczeniową w kraju.
Świadczenia pieniężne z ubezpieczenia emerytalno-rentowego:
Za każdą osobę objętą ubezpieczeniem emerytalno-rentowym rolnik obowiązany jest opłacać składkę kwartalną, która wynosi 30% emerytury podstawowej.
Świadczenia pieniężne z ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego:
Osoba ubezpieczona w tym systemie obowiązana jest opłacać składkę, która - zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu społecznym rolników - może być ustalana co kwartał w wysokości zabezpieczającej płynne finansowanie zobowiązań z tego systemu ubezpieczeń.
Świadczenia rodzinne obejmują:
Ubezpieczenie społeczne rolników oprócz świadczeń pieniężnych zapewnia
świadczenia rzeczowe.
Świadczenia rzeczowe:
KRUS prowadzi wszechstronną działalność prewencyjną, mającą na celu zapobieganie wypadkom przy pracy rolniczej i rolniczym chorobom zawodowym. Profilaktyka KRUS skupia się na upowszechnianiu wśród ubezpieczonych wiedzy o zagrożeniach zdrowia i życia przy pracy rolniczej, a także znajomości zasad bezpiecznej pracy. KRUS organizuje dobrowolne, nieodpłatne szkolenia i instruktaż z zakresu bhp. Nie wyczerpuje to oczywiście zamierzeń KRUS w tym temacie.
Dodatkowo 1 stycznia 1995 r. wszedł w życie "Znak bezpieczeństwa KRUS". KRUS, badając okoliczności i przyczyny wypadków przy pracy rolniczej, ma możliwość wyselekcjonowania maszyn i urządzeń, które są najbezpieczniejsze i takim wyrobom krajowym i importowanym może być przyznany "Znak bezpieczeństwa KRUS".
Głównym celem rehabilitacji leczniczej prowadzonej przez Kasę Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego jest zapobieganie inwalidztwu lub ograniczenie
stopnia niezdolności do pracy w takim zakresie, aby nie utrudniała ona pracy w
gospodarstwie rolnym. Rehabilitacja lecznicza obejmuje więc dwie grupy osób
uprawnionych do świadczeń Kasy. Jedna z nich to rolnicy czynni zawodowo, którym
grozi utrata zdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, druga natomiast
obejmuje tych, którzy już utracili tę zdolność, ale podjęcie leczenia
rehabilitacyjnego daje szansę jej odzyskania.
Rehabilitacja proponowana przez KRUS przybiera formę rzeczowego świadczenia
zdrowotnego, które może być przyznane rolnikom znajdującym się w grupach
zagrożonych zdrowotnie, spełniających jednak podstawowe warunki, wynikające
z przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników z dnia 20.12.1990 roku
/Dz.U.z 1993 r. Nr 71/. To znaczy osobom, które posiadają prawo do świadczeń
Kasy, nie przekroczyły granicy wieku dla kobiet - 55 lat, dla mężczyzn-60 lat
oraz nie są inwalidami I grupy. Przyjęcie powyższych kryteriów wynika z
faktu, że rehabilitacja lecznicza ma na celu umożliwienie powrotu do pracy.
Zgodnie z tym założeniem jest ona nakierowana przede wszystkim na rolników,
którzy po przerwie spowodowanej chorobą rokują szansę powrotu do pracy.
W związku z tym świadczenie rehabilitacyjne jest przyznawane w pierwszej kolejności w przypadku, gdy komisje lekarskie do spraw inwalidztwa i zatrudnienia, rozpatrując wniosek o ustalenie prawa do renty inwalidzkiej rolnika nie orzekną długotrwałej niezdolności do pracy, zalecając jednocześnie potrzebę rehabilitacji lub gdy rolnik korzysta z zasiłku chorobowego przez okres 3 miesięcy na skutek wypadku przy pracy rolniczej lub innych chorób.
Uprawnionymi do występowania z wnioskiem o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego Kasy są:
Rolnicy starający się o przyznanie renty, w momencie, gdy komisja d/s inwalidztwa i zatrudnienia zaleci rehabilitację leczniczą są zawiadamiani przez oddział regionalny Kasy o możliwości skorzystania z takiego leczenia. W przypadku rolników pobierających zasiłek chorobowy wniosek o skierowanie na rehabilitację wystawiają lekarze wiejskich ośrodków zdrowia lub innych placówek służby zdrowia, omówieni powyżej. W takim przypadku należy zgłosić się do lekarza leczącego po wniosek na rehabilitację i złożyć go w oddziale regionalnym Kasy lub placówce terenowej, właściwej dla miejsca zamieszkania. Złożony przez rolnika wniosek zostanie sprawdzony pod względem formalnym, tzn. posiadania uprawnień do korzystania ze świadczeń Kasy oraz medycznym, potwierdzającym jego zasadność. Jeśli wniosek zostanie zaakceptowany przez lekarza konsultanta w O/R KRUS, rolnik otrzyma propozycję wyjazdu i po uzgodnieniu terminu skierowanie.
Obecnie KRUS posiada 7 własnych, wyspecjalizowanych ośrodków rehabilitacyjnych zwanych Centrami Rehabilitacji Rolników. Współpracuje także z dwoma sanatoriami - w Nałęczowie i Ciechocinku, leczącymi schorzenia kardiologiczne. Centra Rehabilitacji Rolników zakresem leczenia obejmują głównie schorzenia narządu ruchu. Postawienie nacisku na ten rodzaj schorzeń, jako wiodący w rehabilitacji, związany jest z charakterystyką zachorowalności w rolnictwie. Schorzenia reumatoidalne, zwyrodnienia stawów i kręgosłupa, wypadki przy pracy to najczęstsze powody występowania z wnioskiem o przyznanie renty lub przedłużających się zwolnień lekarskich.
Pobyt na turnusie rehabilitacyjnym trwa 24 dni. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, na wniosek lekarza leczącego w Centrum Rehabilitacji Rolników, możliwe jest przedłużenie pobytu. Rolnicy mają także możliwość skorzystania z powtórnego pobytu w CRR, jeżeli lekarz leczący wystawi ponowny wniosek o skierowanie na leczenie rehabilitacyjne. Okres oczekiwania na kolejny wyjazd wynosi od 12 do 24 miesięcy od daty zakończenia turnusu. Dla tych, którym przyznane zostały renty okresowe ponowny wyjazd przysługuje po upływie roku, dwa lata natomiast oczekują ci, którzy otrzymali skierowanie na podstawie wniosku wystawionego przez lekarza wiejskiego /gminnego/ ośrodka zdrowia. W przypadkach uzasadnionych stanem zdrowia okresy wyczekiwania na ponowną rehabilitację mogą być skrócone.
Działające od 1992 roku Centra Rehabilitacji Rolników są nowoczesnymi
obiektami o wysokim standardzie. Posiadają nowoczesny sprzęt do rehabilitacji,
sale zabiegowe. Pokoje od jedno- do czteroosobowych zaopatrzone są we własne węzły
sanitarne, telewizory, telefony oraz sygnalizację alarmową umożliwiającą
szybkie przywołanie personelu medycznego. W Centrach zapewniona jest całodobowa
opieka medyczno- pielęgniarska. Zakres i ilość zabiegów ustalana jest dla każdego
kuracjusza indywidualnie, zgodnie z zaleceniami lekarza rehabilitanta.
Turnusy rehabilitacyjne organizowane są przez cały rok kalendarzowy.
Na południu Polski znajdują się trzy obiekty Kasy:
CRR w Horyńcu Zdroju - uzdrowisko położone w woj. przemyskim, w dorzeczu
Sanu. Posiada źródła wody siarczkowej i jedne z największych w Polsce złoża
znakomitej borowiny.
Doskonale w tym łagodnym klimacie czują się osoby z chorobami nadciśnienia.
/Centrum Rehabilitacji Rolników KRUS 37-620 Horyniec Zdrój, ul. Sanatoryjna 2/
CRR w Iwoniczu Zdroju - w malowniczej miejscowości uzdrowiskowej w woj. krośnieńskim,
na pograniczu Beskidu Niskiego. Dodatkowo leczone są choroby górnych dróg
oddechowych oraz choroby układu naczyniowego.
/Centrum Rehabilitacji Rolników KRUS 38-440 Iwonicz Zdrój, ul. Ks.Jana Rąba
22/
CRR w Szklarskiej Porębie znajduje się w przepięknej Kotlinie Jeleniogórskiej
u stóp Karkonoszy. Jest to także jeden z największych ośrodków sportów
zimowych. Kierowani są tutaj pacjenci cierpiący dodatkowo na choroby układu
moczowego.
/Centrum Rehabilitacji Rolników KRUS 58-580 Szklarska Poręba. ul. Kopernika
14/
W centralnej Polsce Kasa dysponuje dwoma ośrodkami:
CRR w Jedlcu w woj. kaliskim, gdzie wśród pięknych lasów leczeni są
chorzy cierpiący dodatkowo na schorzenia układu nerwowego.
/Centrum Rehabilitacji Rolników KRUS Jedlec, 63-323 Kucharki/
Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy w Teresinie, woj. warszawskim. Położony
jest niedaleko Niepokalanowa w zabytkowym zespole pałacowym na terenie 6 ha
parku.
/Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy KRUS 96-515 Teresin Gaj, Al.
Druckich-Lubeckich 1/
Na północy, nad morzem Bałtyckim prowadzą działalność dwa Centra
Rehabilitacji Rolników:
CRR w Kołobrzegu - w znanej miejscowości uzdrowiskowej w woj. koszalińskim
dobrze czują się chorzy z nadciśnieniem tętniczym, astmą, alergią.
/Centrum Rehabilitacji Rolników KRUS 78-100 Kołobrzeg, ul. Kołłątaja 1/
Ośrodek Wypoczynkowo-Rehabilitacyjny w Świnoujściu w woj. szczecińskim,
na wyspie Wolin swym mikroklimatem o dużej zawartości jodu skutecznie leczy
schorzenia górnych dróg oddechowych.
/72-600 Świnoujście, ul. Marii Konopnickiej 17/
Warto dodać, że rehabilitacja lecznicza prowadzona przez KRUS jest dla osób uprawnionych do świadczeń Kasy /rolnicy ubezpieczeni w Kasie i renciści rolnicy/ całkowicie bezpłatna. Inne osoby, także rolnicy nie objęci ubezpieczeniem Kasy, mogą korzystać z leczenia tylko za odpłatnością.
Kasą Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego kieruje Prezes powoływany i odwoływany
przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek Ministra Rolnictwa i Cospodarki Żywnościowej,
złożony w porozumieniu z Rada Ubezpieczenia Społecznego Rolników.
Rada Ubezpieczenia Społecznego Rolników
Interesy ubezpieczonych i świadczeniobiorców reprezentuje w KRUS Rada
Ubezpieczenia Społecznego Rolników, której członkowie powoływani są przez
Ministra Rolnictwa i Cospodarki Żywnościowej. Rada posiada w stosunku do KRUS
uprawnienia kontrolne.
W ramach KRUS wyodrębnia się:
Centrala KRUS, będąca aparatem bezpośredniej obsługi Prezesa składa się z ośmiu następujących biur:
Na szczeblu wojewódzkim działa 49 oddziałów regionalnych KRUS, które realizują podstawowe zadania Kasy w dziedzinie ustalania obowiązku ubezpieczenia społecznego, wymiaru i poboru składek, ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy rolniczej, ustalania prawa do świadczeń pieniężnych oraz ich wypłaty.
W ramach oddziałów regionalnych funkcjonują mniejsze jednostki
organizacyjne - placówki terenowe. Obecnie działa 213 placówek terenowych, które
wraz z 49 oddziałami regionalnymi tworzą sieć jednostek Kasy, realizujących
zadania w zakresie obsługi ubezpieczonych i świadczeniobiorców.