Prawo użytkowania wieczystego jest prawną formą korzystania z gruntów stanowiących wyłącznie własność publiczną. Obecnie, przekształcenie użytkowania wieczystego we własność może nastąpić tylko w drodze kupna.
Prawo użytkowania wieczystego jest prawną formą korzystania z nieruchomości gruntowych stanowiących wyłącznie własność publiczną – Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy. Właściciel nieruchomości nie traci poprzez to własności, natomiast użytkownik wieczysty uzyskuje prawo do korzystania z nieruchomości. Jest ono zbywalne i podlega dziedziczeniu
Uzyskanie prawa użytkowania wieczystego następuje za odpłatnością w postaci uiszczenia pierwszej opłaty w wysokości stawki procentowej ceny nieruchomości w kwocie równej od 15 do 25% ceny. Użytkownik wieczysty jest zobowiązany także do uiszczania opłat rocznych składek w wysokości stawki procentowej od ceny nieruchomości w zależności od jej przeznaczenia. Na ogól kwota ta waha się od 0,3 do 3%, lub jest wyższa.
Ustawa z 4 września 1997 roku (Dz. U. nr 57 z 2001 r. poz. 746 z późniejszymi zmianami) dawała możliwość przekształcenia użytkowania wieczystego we własność. W myśl tej ustawy, osobami uprawnionymi do uzyskania decyzji administracyjnych o przeniesieniu na rzecz dotychczasowego użytkownika wieczystego prawa własności nieruchomości byli między innymi użytkownicy wieczyści, którym prawo użytkowania wieczystego przysługiwało w dniu 30 października 1998 roku i w dacie złożenia wniosku oraz ich następcy prawni. Jednak termin składania wniosków o przekształcenie prawa użytkowania wieczystego we własność upłynął 31 grudnia 2002 roku.
Tryb przekształcenia prawa użytkowania wieczystego we własność przewidziany w ustawie miał też zastosowanie do gruntów zarządzanych przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa. Wnioski w tej sprawie należało składać do starosty właściwego dla miejsca położenia nieruchomości. Jeśli wniosek taki nie został złożony, obecnie pozostaje jedynie możliwość nabycia na własność nieruchomości objętej prawem użytkowania wieczystego w drodze kupna nieruchomości od Agencji. Wniosek o sprzedaż gruntu należy złożyć do właściwego Oddziału Terenowego AWRSP. Należy dodać, że użytkownik wieczysty ma prawo do nabycia gruntów w drodze bezprzetargowej. Na poczet ustalonej ceny zalicza się wówczas kwotę równą wartości prawa użytkowania wieczystego określoną w sposób przewidziany w przepisach o gospodarce nieruchomościami według stanu na dzień sprzedaży nieruchomości.