Zagospodarowanie gruntów Zasobu WRSP przez indywidualne gospodarstwa rolne

Agencja Nieruchomości Rolnych sprzedaje i wydzierżawia nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa z przeznaczeniem na powiększenie istniejących indywidualnych gospodarstw rolnych lub na utworzenie nowych podmiotów.

Zgodnie z obowiązującymi zasadami restrukturyzacji przejętych nieruchomości do Zasobu WRSP można z dużym prawdopodobieństwem przyjąć, że sprzedane i wydzierżawione nieruchomości do 100 ha służyły przede wszystkim powiększeniu istniejących gospodarstw rolników indywidualnych.

A zatem z ewidencji ilości sprzedanych i wydzierżawionych gruntów Zasobu WRSP według grup obszarowych wynika, że od początku działania Agencji do końca grudnia 2003 r. ok. 150 tys. indywidualnych rolników kupiło z Zasobu WRSP ok. 706 tys. ha i ok.145 tys. ma w dzierżawie ponad 648 tys. ha. A zatem łącznie ok. 300 tys. indywidualnych rolników stało się użytkownikami 1354 tys. ha gruntów Zasobu WRSP powiększając swoje gospodarstwa średnio o 4,5 ha.

Ilość ziemi Zasobu WRSP, która trafiła do gospodarstw rolników indywidualnych nie zależała tylko od Agencji, czyli od ilości gruntów przez nią oferowanych do sprzedaży lub dzierżawy. W większej mierze zależała od zamożności rolników i od ceny kredytów oraz od opłacalności produkcji rolniczej.

Ponieważ ilość przejętych gruntów do Zasobu WRSP jest przestrzennie znacznie zróżnicowana to i ilość sprzedanych gruntów indywidualnym rolnikom i gruntów przez nich dzierżawionych w poszczególnych województwach także znacznie różni się. Wielkości te są ściśle ze sobą skorelowane.

Ilość przejętych gruntów przez Agencję waha się od 38,6 tys. ha w woj. małopolskim do 815,4 tys. ha w warmińsko-mazurskim. Ilość ziemi sprzedanej waha się od 11 tys. ha w małopolskim do 266 tys. ha w warmińsko-mazurskim. Najwięcej gruntów Zasobu przekazanych w dzierżawę znajduje się w zachodniopomorskim 362 tys. ha a najmniej 15 tys. ha w świętokrzyskim.

W województwach, w których Agencja przejęła najwięcej, bo ponad 800 tys. ha (warmińsko-mazurskie i zachodniopomorskie) jak również stosunkowo dużo, ponad 400 tys. ha (dolnośląskie, pomorskie i wielkopolskie), indywidualne gospodarstwa rolne mogły w największym stopniu powiększyć swoje gospodarstwa.

Gospodarstwom indywidualnym najwięcej gruntów Agencja sprzedała w woj. warmińsko-mazurskim 122 tys. ha, a najmniej w śląskim zaledwie 8 tys. ha i świętokrzyskim 9 tys. ha. Najwięcej gruntów przekazała Agencja w dzierżawę rolników w woj. zachodniopomorskim 115 tys. ha a najmniej w małopolskim ok. 5 tys. ha. Rozpiętość w ilości ziemi łącznie sprzedanej i w dzierżawie, czyli tej, która zasiliła gospodarstwa indywidualne wynosi od ok.14 tys. ha w woj. małopolskim do 223 tys. ha w warmińsko-mazurskim. Indywidualne gospodarstwa rolne, które skorzystały z oferty Agencji powiększyły swój areał (poprzez zakup lub dzierżawę) najwięcej o 8 ha w woj. pomorskim, a najmniej o 2,1 ha w świętokrzyskim.

Udział gruntów sprzedanych i dzierżawionych przez rolników indywidualnych w stosunku do gruntów przejętych przez Agencję w poszczególnych województwach waha się od 20 % do 48%. W stosunku do gruntów przejętych do Zasobu WRSP najwięcej trafiło do gospodarstw indywidualnych w woj.: łódzkim, mazowieckim i podlaskim ok. 48%, najmniej natomiast w opolskim (20 %), kujawsko- pomorskim (21 %), oraz warmińsko-mazurskim, wielkopolskim i zachodniopomorskim ( ok.27 %). W województwach z dużą ilością rozdrobnionych gospodarstw indywidualnych a zarazem, w których popyt na ziemię ze strony indywidualnych rolników był większy, tym większa część gruntów będących w dyspozycji Agencji trafiła do rolników. Ilość tych gruntów, ze zrozumiałych względów jest oczywiście mniejsza, niż w województwach zasobnych w grunty popegerowskie.

Grunty sprzedane w działkach do 100 ha stanowią 54 % wszystkich gruntów sprzedanych, natomiast będące w dzierżawie stanowią 30 %. Łącznie ilość gruntów, które zasiliły gospodarstwa indywidualne (sprzedane im i będące w dzierżawie u nich) stanowią ok. 29 % gruntów przejętych do Zasobu WRSP.

Proces przechodzenia gruntów z Zasobu WRSP do gospodarstw rodzinnych trwa. Zapotrzebowanie na ziemie ze strony rolników wzrasta. Agencja ma do zaoferowania rolnikom jeszcze sporo gruntów. Są to grunty, które mogą być wyłączone z dzierżaw zgodnie z odpowiednimi klauzulami zawartymi w umowach. Mogą to być grunty, które wracają do Agencji, z powodu wygaśnięcia lub rozwiązania umów dzierżawnych. Także grunty będące jeszcze w administrowaniu, w części będą stanowić ofertę dla rolników.

W załączniku 2 tabele w formacie pdf:

1. Grunty Zasobu WRSP według województw: przejęte, sprzedane i w dzierżawie
2. Grunty Zasobu WRSP zagospodarowane przez indywidualnych rolników według województw.