Agencja Nieruchomości Rolnych (ANR) jest państwową osobą prawną, której Skarb Państwa powierzył wykonywanie prawa własności i innych praw rzeczowych w odniesieniu do mienia państwowego w rolnictwie. Agencja działa na podstawie ustawy z 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa.
Agencja od 16 lat wykonuje w imieniu Skarbu Państwa prawo własności i inne prawa rzeczowe w stosunku do mienia Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, pochodzącego głównie ze zlikwidowanych państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej. Zgodnie z ustawą z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, Agencja realizuje zadania w zakresie: tworzenia oraz poprawy struktury obszarowej gospodarstw rodzinnych; tworzenia warunków sprzyjających racjonalnemu wykorzystaniu potencjału produkcyjnego Zasobu; restrukturyzacji oraz prywatyzacji mienia Skarbu Państwa użytkowanego na cele rolnicze; obrotu nieruchomościami i innymi składnikami majątku Skarbu Państwa użytkowanymi na cele rolne; administrowania zasobami majątkowymi Skarbu Państwa przeznaczonymi na cele rolne; zabezpieczenia majątku Skarbu Państwa; inicjowania prac urządzeniowo-rolnych na gruntach Skarbu Państwa oraz popierania tworzenia na gruntach Skarbu Państwa prywatnych gospodarstw rolnych (zwłaszcza gospodarstw rodzinnych).
W 2008 roku ANR kontynuowała prywatyzację nieruchomości przejętych do Zasobu, głównie poprzez sprzedaż oraz dzierżawę. Przychody z prywatyzacji zgodnie z planem finansowym kierowane były do budżetu państwa i na Fundusz Rekompensacyjny, oraz inne cele.
Wpływy z tytułu rozdysponowania Zasobu OT Wrocław w 2008r.
OT Wrocław osiągnął w ubiegłym roku wpływy ze sprzedaży mienia zasobu w wysokości prawie 181 mln zł, w tym z tytułu sprzedaży gruntów prawie 155 mln zł (gruntów rolnych- ok. 83 mln zł, gruntów nierolnych - prawie 72 mln zł ). Sprzedaż budynków, budowli i drzewostanu przyniosła ponad 17 mln zł a pozostałe 9,1 mln wpłynęło z tytułu sprzedaży mieszkań, ruchomych środków trwałych oraz przekształcenia prawa użytkowania wieczystego.
Wartość wpływów ogółem z tytułu odpłatnego korzystania z mienia zasobu w 2008r. wyniosła ponad 62,6 mln zł. Na kwotę tą składają się przede wszystkim wpływy z tytułu dzierżawy - około 60,8 mln zł, ponadto z tytułu bezumownego użytkowania ok. 0,6 mln zł oraz inne przychody w wysokości prawie 1,2 mln zł . Łączne wpływy wyniosły 243,6 mln złotych
Grunty w Zasobie WRSP OT Wrocław
Na koniec 2008r w Zasobie OT Wrocław pozostawało ok 279 tys. ha gruntów. Umowami dzierżawy objęte było 222 tys. ha, do rozdysponowania pozostało ok. 36,9 tys. ha. Pozostałe grunty znajdowały się bądź to w wieczystym użytkowaniu - 7 tys. ha, w zarządzie i trwałym zarządzie - 9,5 tys. ha, bezumownym i dożywotnim użytkowaniu - 3,1 tys. ha
W roku 2008 Agencja przejęła protokolarnie do Zasobu WRSP 17 ha gruntów (oświadczenie o skorzystaniu z prawa pierwokupu złożono w stosunku do 146 ha gruntów). Są to grunty przejęte w trybie ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego. Ustawa ta jest obecnie podstawowym tytułem nabywania nieruchomości rolnych do Zasobu WRSP.
Przetargi
W roku 2008 ANR OT Wrocław przeprowadził 5451 przetargów, w tym 4965 przetargów na sprzedaż nieruchomości, co wyraźnie wskazuje na priorytetowe podejście do rozdysponowania nieruchomości poprzez ich sprzedaż a co za tym idzie ograniczanie dzierżawy zwłaszcza relatywnie małych nieruchomości.
W 2008r przeprowadzono 86 przetargów ograniczonych na sprzedaż nieruchomości na powierzchnię 497 ha (praktycznie w całości dla rolników indywidualnych powiększających gospodarstwa rodzinne) oraz 109 przetargów na dzierżawę nieruchomości na powierzchnię 1791 ha – również głównie dla tej grupy użytkowników. Skuteczność (liczbowa) przetargów ograniczonych na sprzedaż gruntów wyniosła 60 %, a na dzierżawę 86 %
Realizacja sprzedaży.
Podstawowym kierunkiem rozdysponowywania nieruchomości Skarbu Państwa przejętych do Zasobu WRSP jest obecnie sprzedaż.
W roku 2008 r. zainteresowanie nabywaniem nieruchomości było mniejsze, niż w poprzednich latach, między innymi z uwagi na trudniejszy dostęp rolników do kredytów, szczególnie w II połowie roku oraz pogorszenie sytuacji ekonomicznej w rolnictwie. W 2008r. Oddział sprzedał 5048 ha gruntów.
Przeciętne ceny uzyskane za sprzedane grunty rolne:
w I kwartale 2008 r. – 12 111 zł / ha
w II kwartale 2008r. - 12 607 zł / ha
w III kwartale 2008 r. - 13 642 zł / ha
w IV kwartale 2008r. - 14 454 zł/ha
W zrealizowanej sprzedaży 2879 ha nabyli dzierżawcy w trybie przysługującego im prawa pierwszeństwa nabycia.
W ubiegłym roku wartość sprzedaży mienia OT Wrocław wyniosła ponad 137 mln zł, z czego wartość sprzedanych gruntów wyniosła ponad 121 mln zł a pozostałych nieruchomości tj. budynków, budowli, drzewostanu ponad 13 mln zł Przy analizie sprzedanych nieruchomości zwraca uwagę fakt, że prawie 50% wartości sprzedanych gruntów stanowiły grunty nierolne ( ponad 59 mln zł).
Szczególną sytuację wrocławskiego OT ANR przejawiającą się w wysokim udziale atrakcyjnych nieruchomości nierolnych w zasobie potwierdzają również statystyki dotyczące sprzedaży nieruchomości przez ANR w całym kraju. Pod względem liczby i powierzchni sprzedanych nieruchomości, których cena była wyższa od 100 tyś. zł/ha zajmujemy pierwsze miejsce w kraju a udział powierzchni takich gruntów sprzedanych w 2008r przez OT Wrocław w stosunku do całego kraju kształtuje się na poziomie 20%.
Część gruntów zbytych przez ANR OT Wrocław trafiła do Specjalnych Stref Ekonomicznych – w drodze sprzedaży 43 ha i 22 ha o wartości 38 mln zł poprzez nieodpłatne przekazanie.
OT Wrocław przekazał nieodpłatnie 844 ha uprawnionym podmiotom.
W okresie całego 2008 roku OT Wrocław trwale rozdysponował 6 703 ha, z których sprzedano 5 048 ha, a trwale zagospodarowano w innych formach 1 655 ha.
Dzierżawa gruntów.
Na koniec 2008 roku dzierżawcy OT Wrocław użytkowali nieruchomości Zasobu o powierzchni 222 tys. ha gruntów na podstawie około 18,4 tys. umów dzierżawy. W 2008 r. ANR wydzierżawiła 3 867 ha. Wpływy z tytułu dzierżawy to około 60,8 mln zł. Wśród aktualnych umów dzierżawy, umowy dotyczące nieruchomości powyżej 100 ha stanowią 2 % ( 396 umów) i obejmują powierzchnię ok. 141 tys. ha (63%). Dzierżawcami nieruchomości są zarówno osoby fizyczne jak i prawne. Na koniec 2008 r. umowy zawarte z osobami fizycznymi stanowiły 98% ogólnej liczby umów, ale obejmowały one 37 % wydzierżawionej powierzchni. Ta dysproporcja wynika z tego, iż dzierżawcy, będący osobami fizycznymi dzierżawili najczęściej nieruchomości o małej powierzchni, zwłaszcza do 1 ha (55% liczby umów). Natomiast osoby prawne częściej dzierżawiły nieruchomości duże, zwłaszcza w przedziale powyżej 100 ha ( 1% zawartych umów).
W roku 2008 uzyskano przeciętny czynsz za dzierżawione grunty rolne:
w I kwartale 2008 r. - 8,1 dt pszenicy / ha
w II kwartale 2008r. - 6,7 dt pszenicy / ha
w III kwartale 2008 r. - 6,2 dt pszenicy / ha
w IV kwartale 2008r. - 6,3 dt pszenicy / ha
Transakcje z podmiotami z udziałem zagranicznym.
Na koniec 2008 r. liczba aktualnie dzierżawionych nieruchomości cudzoziemcom wynosiła 3 szt. o powierzchni 2 359 ha, natomiast liczba dzierżawionych nieruchomości podmiotom z udziałem zagranicznym nie będących cudzoziemcami wynosiła 28 szt. a ich powierzchnia wynosiła 13 845 ha. Do końca 2008 r. cudzoziemcy zakupili z Zasobu 161 ha na podstawie 16 umów (głównie kapitał niemiecki). Analizując udział kapitału zagranicznego w rozdysponowaniu nieruchomości z Zasobu OT Wrocław wyraźnie widać, że jego udział jest bardzo niewielki.
Gospodarka mieszkaniami.
Wraz z nieruchomościami gruntowymi OT Wrocław Agencji przejął dość znaczny majątek socjalny, w tym m.in. około 40,9 tys. mieszkań. Do końca 2008 r. trwale rozdysponowano (w tym zlikwidowano) ponad 36,1 tys. mieszkań, w tym sprzedano najemcom 35,4 tys. mieszkań. W Zasobie pozostaje około 4,8 tys. mieszkań, z których część znajduje się w obiektach wpisanych do rejestru zabytków, bądź w budynkach nie służących wyłącznie zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych oraz domach funkcjonalnie związanych z działalnością gospodarczą. Dalsze porządkowanie gospodarki mieszkaniowej, a zwłaszcza przekazywanie gminom substancji mieszkaniowej wymagającej dodatkowych nakładów na ich remonty wymaga zmian legislacyjnych.
W związku z trwającymi pracami nad nowelizacją ustawy z dn. 19.10.1991r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa Dyrektor Oddziału Terenowy ANR we Wrocławiu wystąpił z propozycją wprowadzenia zmian do ustawy umożliwiających realizację przez Agencję budownictwa mieszkaniowego celem zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych najemców a przede wszystkim wyprowadzenie lokatorów z obiektów zabytkowych i przez to umożliwienie sprzedaży tych zabytków.
Obiekty zabytkowe znajdujących się w Zasobie ANR OT Wrocław.
Posiadamy również szereg nieruchomości z obiektami zabytkowymi wpisanymi do Rejestru Zabytków. Kupującemu w przypadku takich nieruchomości przysługuje zniżka do 50% jej wartości pod warunkiem poniesienia nakładów na prace remontowo-rewaloryzacyjne w wysokości nie niższej niż kwota wynikająca z obniżki.
1.Liczba obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków, pozostających w Zasobie w dniu 31.XII. 2008 : 317
2.Liczba obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków, rozdysponowanych w 2008 roku: 9
3. Liczba obiektów , w których zostały wykonane prace zabezpieczające w 2008r.-2 szt.
5. Liczba zabytkowych obiektów zamieszkałych przez najemców - 107 szt. w tym
5. Nakłady poniesione na zabezpieczenie obiektów zabytkowych w 2008r.- 945.641,86 zł
6. Liczba zespołów dworsko- i pałacowo-parkowych oraz folwarcznych planowanych do sprzedaży w 2009r. - 7 szt.
7. Liczba obiektów zabytkowych, w których zaplanowano przeprowadzenie zabezpieczenia w 2009r. - 11 szt.
8. Wysokość środków finansowych na remonty i zabezpieczenia obiektów zabytkowych przewidzianych w planie finansowym na 2009r. - 2.105.000 zł
Strategia działania na rok 2009.
Od chwili powołania Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, która w 2003r została przekształcona w Agencję Nieruchomości Rolnych struktura gruntów znajdujących się w jej Zasobie i uległa znaczącej zmianie. Gminy zintensyfikowały działania w zakresie dokonywania zmian w Miejscowych Planach Zagospodarowania Przestrzennego i studiach gminnych, w wyniku których znacząca część gruntów rolnych( kilkanaście tysięcy ha) straciła swoją dotychczasową funkcję np. w kierunku gruntów inwestycyjnych. Sytuacja ta szczególnie istotne znaczenie ma na terenie woj. dolnośląskiego. W Zasobie Wrocławskiego Oddziału Terenowego istotną część areału ( kilkanaście tysięcy ha) stanowią obecnie właśnie takie grunty.
Na dzień dzisiejszy mamy już przygotowane do sprzedaży bardzo atrakcyjne nieruchomości inwestycyjne o powierzchni ponad 150 ha. W sytuacji niesprzyjających warunków gospodarczo - ekonomicznych sprzedaż tych gruntów stanowi dla nas duże wyzwanie, zwłaszcza, że jesteśmy instytucją utożsamianą z gruntami rolnymi i inwestorzy bojąc się długotrwałych procesów dotyczących odrolnienia nieruchomości nie poszukują u nas gruntów pod inwestycje.
Ponadto posiadamy 108 ha gruntów na Bielanach Wrocławskich przeznaczonych pod aktywność gospodarczą, objętych SSE. Nieruchomość ta jest w chwili obecnej przedmiotem uzgodnień w kwestii jej sprzedaży bądź wniesienia aportem do Agencji Rozwoju Przemysłu. Przygotowujemy do rozdysponowania w 2009r kompleks nieruchomości inwestycyjnych w pobliżu Obornik Śl. o łącznej powierzchni 34 ha oraz 3 działki o łącznej powierzchni ok. 26 ha we Wrocławiu na Klecinie przy Trasie Przemysłowej koło Auchan.
Dyrektor wrocławskiego OT ANR Andrzej Jamrozik kładzie duży nacisk na zintensyfikowanie działań w kierunku pozyskania jak największej liczby inwestorów dla rozwoju naszego regionu. Starając się wpisać w strategię rozwoju Dolnego Śląska i wyjść naprzeciw oczekiwaniom zwiększenia atrakcyjności inwestycyjnej naszego regionu podejmujemy różnorodne działania mające na celu wypromowanie posiadanych atrakcyjnych gruntów inwestycyjnych na terenie Dolnego Śląska. Nawiązujemy współpracę z instytucjami mającymi kontakt z inwestorami krajowymi i zagranicznymi. Są to min. Dolnośląska Agencja Współpracy Gospodarczej, której Marszałek Województwa powierzył pełnienie roli Regionalnego Centrum Obsługi Inwestora - partnera PAIiIZ, Izby Gospodarcze do których przesyłamy aktualne wykazy i ogłoszenia o przetargach na sprzedaż nieruchomości inwestycyjnych, czy Regionalne Biuro Województwa Dolnośląskiego w Brukseli. Posiadamy w naszym Zasobie duży areał gruntów o przeznaczeniu przemysłowym, handlowym, usługowym czy mieszkaniowym, które chcemy rozdysponować w sposób umożliwiający z jednej strony maksymalne zasilenie budżetu Państwa a z drugiej dający perspektywy dla mieszkańców naszego województwa poprzez tworzenie nowych miejsc pracy w zlokalizowanych tu inwestycjach.
W związku z kryzysem na rynkach finansowych obecnie dużym problemem dla przedsiębiorców jest pozyskanie kredytów na zakup nieruchomości. W celu ułatwienia inwestorom pozyskania gruntów pod inwestycje o dużym znaczeniu dla woj. dolnośląskiego Dyrektor ANR OT we Wrocławiu Andrzej Jamrozik wystąpił z propozycją umożliwienia w przypadkach szczególnie uzasadnionych względami społeczno – gospodarczymi(np. tworzenie nowych miejsc pracy) rozkładania na raty należności za sprzedane przez nas nieruchomości nierolne. Biuro Prezesa ANR obecnie wyjaśnia prawne aspekty takiego rozwiązania.
Mamy nadzieję, że kroki podjęte w celu ułatwiania dostępu do nabycia nieruchomości przez inwestorów a jednocześnie dotarcia z ofertą naszego Oddziału do jak największej liczby potencjalnych kontrahentów, również zagranicznych, doprowadzą do zmiany wizerunku ANR traktowanej jako Zasób nieruchomości o przeznaczeniu stricte rolnym i umożliwią rozwój regionu poprzez lokalizację nowych inwestycji na Dolnym Śląsku.