Czynsz dzierżawny w I kw. 2011 r.

W I kwartale 2011 r. średni czynsz dzierżawny dla nowo zawieranych umów wyniósł 8,3 dt/ha (563,5 zł za 1 ha, zgodnie z ceną pszenicy za II półrocze 2010 r. podawaną przez GUS) i został wyliczony na podstawie 207 umów dzierżawy na powierzchnię 2912 ha. Natomiast jak podaje GUS ceny dzierżawy użytków rolnych na rynku prywatnym w obrocie międzysąsiedzkim wyniosły w I kwartale br. 455,5 zł za 1 ha. W porównaniu z czwartym kwartałem 2010 roku, w pierwszym kwartale 2011 roku nastąpił wzrost średniej wielkości czynszu w Agencji o 2,7 dt/ha (48%), przy wydzierżawieniu o 38% większej powierzchni gruntów i zawarciu o 35% mniejszej liczby umów. Analizując wyniki rok do roku, to jest w porównaniu do I kwartału 2010 r. średni czynsz zmalał o 0,3 dt/ha (3%), wydzierżawiono o 3% mniej gruntów i zawarto o 17% mniej umów.



Najwyższe czynsze uzyskano w województwach: wielkopolskim (14,2 dt/ha), warmińsko-mazurskim (12,6 dt/ha) i małopolskim (9,7 dt/ha), a najniższe w województwie podkarpackim (0,5 dt/ha), podlaskim (1,5 dt/ha) i świętokrzyskim (1,8 dt/ha). Analizując poszczególne grupy obszarowe, najwyższy czynsz uzyskano dla nieruchomości o powierzchni od 100 do 299,99 ha (11,8 dt/ha).

Średni czynsz dla wszystkich trwających umów dzierżawy wynosi natomiast 3 dt pszenicy za 1 ha. Obecnie Agencja ma podpisanych nieco ponad 91 tys. umów obejmujących obszar prawie 1,59 mln ha. Najwięcej gruntów w dzierżawie jest w województwach: zachodniopomorskim, wielkopolskim, dolnośląskim i warmińsko-mazurskim.

Biorąc pod uwagę liczbę podpisanych umów dzierżawy – 207 oraz wydzierżawioną powierzchnię – 2912 ha, przy uzyskanym średnim czynszu – 8,3 dt/ha w I kw. 2011 r., w porównaniu do trwających ponad 91 tys. umów dzierżawy przy średnim czynszu 3,0 dt/ha, uzyskana wysokość czynszu w I kw. 2011 r. nie powinna być podstawą do oceny wszystkich trwających umów dzierżawy. Niewielka ilość gruntów oferowanych obecnie do dzierżawy powoduje, że osiągana wartość czynszu dzierżawnego w niektórych rejonach jest wysoka.

W początkach działalności Agencji, z uwagi na dużą ofertę gruntów Skarbu Państwa i ograniczone możliwości finansowe ich potencjalnych nabywców, dzierżawa była podstawowym sposobem zagospodarowania gruntów Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. W latach 1993–1995 Agencja wydzierżawiała rocznie ok. 1 mln ha gruntów Zasobu. Największa część Zasobu była
w dzierżawie w 1996 r. (2,9 mln ha). Od tego roku, po rozdysponowaniu zdecydowanej większości gruntów w drodze sprzedaży i dzierżawy, systematycznie spada areał wydzierżawianych nieruchomości. Od 3 lat obserwuje się malejące znaczenie dzierżawy w procesie rozdysponowania gruntów. Zmniejszono powierzchnię nowo-wydzierżawianych gruntów (z 42 tys. ha w 2007 r. do 17 tys. ha. w 2010 r.). Liczba umów dzierżawy wynosi obecnie ok. 91 tysięcy, gdy na koniec 2007 roku było ich ponad 122 tysiące.

W odniesieniu do funkcjonujących umów dzierżawy, kontynuowane będą działania mające na celu zmniejszanie zarówno ich liczby, jak i dzierżawionej powierzchni. Dlatego też Agencja celowo oferuje coraz mniej gruntów do dzierżawy na rzecz wzrostu sprzedaży, głównie na powiększenie gospodarstw rodzinnych. Szczególnie istotna jest potrzeba znacznej redukcji liczby umów dzierżawy dotyczących mniejszych obszarowo nieruchomości. Umowy o powierzchni do 10 ha obejmują wprawdzie tylko ok. 10% wydzierżawionej powierzchni gruntów Zasobu, jednak stanowią aż 87% liczby wszystkich zawartych umów.