Ceny stabilne, wzrost czynszu

Jak wynika z najnowszych danych średnia cena transakcyjna nieruchomości rolnych z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa w II kwartale wynosiła 11 869 zł i była tylko nieznacznie, bo o 100 zł wyższa niż w I kwartale br. (wtedy kształtowała się na poziomie 11 767 zł za 1 ha).

Jak podkreślają sami rolnicy, ceny w Polsce osiągają w wielu regionach poziom nieakceptowany dla nich, pomimo otrzymywania dopłat bezpośrednich i rosnących cen na produkty żywnościowe. Pośrednio potwierdza to niski poziom wzrostu cen za II kwartał br.
W II kwartale 2008 r. Agencja najdrożej sprzedawała grunty rolne tradycyjnie w województwach: małopolskim (ponad 20 tys. zł/ha), wielkopolskim (prawie 20 tys. zł/ha), kujawsko-pomorskim (prawie 18 tys. zł/ha). Natomiast najtaniej, bo średnio za nieco ponad 8 tys. zł/ha, można było nabyć grunty tylko w województwie lubelskim.
Dynamika wzrostu cen ziemi z ZWRSP na początku bieżącego roku jest niższa niż w roku ubiegłym w tym samym czasie.
Zupełnie odwrotnie jest w przypadku czynszu dzierżawnego, którego wzrost jest znaczny i ciągle utrzymuje wysoką dynamikę. Dla umów dzierżawy zawieranych w II kwartale br. przez ANR przeciętny czynsz dzierżawny wyniósł w równowartości pszenicy 8,4 dt pszenicy za 1ha. Był on o ponad 31% wyższy w stosunku do czynszu uzyskiwanego z takich umów w I kwartale 2008 r. (6,4 dt pszenicy za 1 ha). Powodem wzrostu czynszu w II kwartale br. jest mała ilość gruntów wystawianych do przetargu na dzierżawę z Zasobu WRSP, przy dużym popycie ze strony rolników na dzierżawę. W 2007 r. przeciętny czynsz dzierżawny za grunty rolne kształtował się od 5,5 dt pszenicy za 1 ha w I kwartale do 6,9 dt pszenicy w IV kwartale, średnio wyniósł 6,7 dt pszenicy za 1 ha. Zmiany tego czynszu są analogiczne jak na prywatnym rynku dzierżaw.
W 2007 roku Agencja sprzedała ponad 103 tys. ha gruntów z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa (w 2006 roku – 107 tys. ha). Najwięcej w województwach: zachodniopomorskim (21 746 ha), warmińsko-mazurskim (21 684 ha), lubuskim (9 640 ha), dolnośląskim (9 023 ha). W Zasobie do rozdysponowania pozostało około 340 tys. ha, natomiast w dzierżawie jest prawie 1 mln 800 tys. ha.
Najwięcej gruntów do rozdysponowania znajduje się na terenach województw: zachodniopomorskiego (ponad 60 tys. ha), warmińsko-mazurskiego (prawie 50 tys. ha), lubuskiego (ponad 37 tys. ha), dolnośląskiego (prawie 36 tys. ha). Z kolei najmniej gruntów Agencja posiada w województwach: małopolskim (nieco ponad 5 129 ha), podlaskim i kujawsko-pomorskim (po ok. 7 000 ha).
Agencja sprzedaje grunty na przetargach nieograniczonych, do których może przystąpić każdy. Na tych przetargach można kupić od Agencji nie więcej niż 500 ha. Na przetargach ograniczonych tylko dla rolników, do 300 ha oraz w trybie bezprzetargowym dla dotychczasowych dzierżawców, też nie więcej niż 500 ha.
Do czynników utrudniających intensyfikację sprzedaży zaliczyć można wygaśnięcie z końcem 2003 r. planów zagospodarowania przestrzennego w wielu gminach, niektóre z nich nie posiadają nawet studiów uwarunkowań kierunków zagospodarowania przestrzennego. Niewielki postęp prac nad opracowaniem planów i niepewność co do przyszłej funkcji nieruchomości i związane z tym ryzyko sprzedaży nieruchomości za cenę nie odzwierciedlającą jej faktycznej wartości, w wielu przypadkach uniemożliwiały przeznaczanie nieruchomości Zasobu do sprzedaży (pozostawały one najczęściej w dzierżawie). Również uchwalane obecnie plany i studia, z uwagi na występujące niekiedy niejednoznaczne i niejasne zapisy (np. alternatywne przeznaczenie nieruchomości: rolne i nierolne, co oczywiście jest korzystne dla potencjalnych inwestorów) - mogą stanowić barierę trwałego zagospodarowania nieruchomości Skarbu Państwa.
Kolejnym problemem są roszczenia reprywatyzacyjne zgłoszone do Agencji. Jak wynika z rozpoznania roszczenia te dotyczą areału ok. 550 tys. ha gruntów Zasobu WRSP. Do Agencji wpłynęły w tej sprawie ok. 3 tys. wniosków. Są województwa gdzie udział roszczeń w stanie posiadania Zasobu jest bardzo wysoki i wynosi ponad 95% w woj. kujawsko-pomorskie i ponad 85% woj. wielkopolskie.