Uprawa wierzby energetycznej – ile to kosztuje?

Wytwarzanie energii ze źródeł kopalnych powoduje coraz większe szkody dla środowiska, ponadto energii tej ciągle ubywa i staje się coraz droższa. Warto więc zainteresować się uprawą wierzby energetycznej, tym bardziej, że po wejściu do Unii Europejskiej, Bruksela będzie dopłacać 25 % do polskich inwestycji w czystą energię.

Wierzba może być uprawiana na prawie wszystkich rodzajach gleby, z których obecnie znaczna część jest nieużytkami. Daje ona rolnikom możliwość prowadzenia opłacalnej gospodarki produkcyjnej. Z 1ha  plantacji można uzyskać rocznie 20 ton suchej masy o wartości opałowej 8 m³ oleju opałowego lub 10 ton węgla. Zawiera śladowe ilości związków azotu, a emisja dwutlenku węgla podczas spalania równoważona jest przez proces asymilacji rośliny. Wobec rosnących cen surowców energetycznych na świecie wierzba energetyczna jawi się jako najtańsze i odnawialne źródło energii. Jest ona materiałem odnawialnym corocznie, przez co najmniej 25-30 lat, a dzięki tej własności stanowi ekonomicznie i ekologicznie uzasadniony surowiec dla energetyki cieplnej i innych dziedzin gospodarki.

Biomasa jest bardzo tanim źródłem energii cieplnej. Koszt 1GJ energii wyprodukowanego przy spalaniu węgla wynosi 33 zł, oleju opałowego 50 zł, gazu ziemnego 34 zł, a wierzby energetycznej 19 zł. Jak widać z tych wyliczeń opał wierzbowy jest dwukrotnie tańszy od węgla kamiennego, a w dodatku na terenach poza dużymi miastami można wyprodukować go we własnym zakresie wykorzystując nieużytki i pola z glebami niższych klas. Z 1 hektara plantacji wierzby można uzyskać w ciągu roku ok. 50-70 m³ masy drzewnej, to jest 10-15 ton suchej masy. Wartość energetyczna 1 tony suchej masy drzewnej wynosi 4,4 MWh, co odpowiada wartości kalorycznej jednej tony miału węglowego lub pół tony oleju opałowego. Koszt 1 tony miału węglowego wynosi 150 zł, czyli produkcja brutto z 1ha wierzby wynosi 1500 do 2250 złotych. Sposób produkcji opału odnawialnego jest szeroko rozwinięty w Danii, Szwecji, Niemczech i w Austrii. Oprócz tego przy spalaniu biomasy emisja zanieczyszczeń do atmosfery jest wielokrotnie niższa niż w przypadku innych paliw. Prowadzone są prace nad produkcją alkoholu metylowego z biomasy wierzbowej, który byłby dodatkiem do paliw płynnych zmniejszającym zanieczyszczenie środowiska a w najbliższej przyszłości alternatywnym paliwem dla silników. Taki sposób wykorzystania terenów rolnych jest główną tendencją w państwach wysoko rozwiniętych i dodatkowo rozwiązuje on problem nadprodukcji rolnej i dopłat do rolnictwa. Wierzba jest doskonałym materiałem dla przemysłu wytwarzającego płyty drewnopochodne dla przemysłu meblarskiego i budowlanego. Surowiec drzewny wierzby energetycznej wykorzystywany jest również w przemyśle celulozowym i papierniczym oraz wielu innych dziedzinach.

Ekologiczny surowiec

Wierzba jako uprawa energetyczna daje ekologiczny i odnawialny surowiec na energię cieplną. Podczas spalania drewna wierzbowego prawie nie wydzielają się związki siarki i azotu. Powstający podczas spalania gaz cieplarniany – dwutlenek węgla jest asymilowany przez rośliny wzrastające na polach, czyli jego ilość w atmosferze nie zwiększa się. Zawartość popiołów przy spalaniu wynosi około 1% spalanej masy, podczas gdy przy spalaniu węgla zawartość ta sięga nawet 20% (przy spalaniu gorszych gatunków węgla). Wierzba jest najefektywniejszą z roślin używanych do oczyszczania gleb z metali ciężkich, związków toksycznych i innych poprzez wbudowanie ich w swoją biomasę. Z powodu tych właściwości stosowana jest jako zielony pas ochronny wokół szkodliwych zakładów przemysłowych, autostrad, wysypisk śmieci itp.

Plantacje wierzby mogą, bez szkody dla środowiska utylizować osady pościekowe i gnojowicę, a związki w nich zawarte nie przedostają się do wód gruntowych. Korzenie wierzby wyłapują ponad 80% zanieczyszczeń. Niewiele chemicznych oczyszczalni osiąga takie wyniki. Na razie jedynym zakładem, który ma wierzbową oczyszczalnię jest cieszyński Polifarb. Plantacja wierzby może utylizować szlamy z szamba wykorzystując je jednocześnie jako nawóz.