Strategia ochrony gleby

Rada Ministrów 8 kwietnia br. zaakceptowała dokument pt. "Założenia programu rządowego dla terenów poprzemysłowych". Racjonalne użytkowanie ziemi i jej ochrona jest jednym z ważniejszych priorytetów polityki ekologicznej państwa.

W 2002 roku Komisja Europejska przygotowała projekt dokumentu "W kierunku strategii ochrony gleby", w którym m.in. zobowiązano kraje członkowskie, przy współpracy z krajami kandydackimi, do przygotowania w ciągu najbliższych dwóch lat szeregu regulacji prawnych i instrumentów ekonomicznych ograniczających zanieczyszczenia gleb. Oznacza to, że również Polska musi podjąć działania w zakresie uporządkowania i wzmocnienia ochrony prawnej gleb oraz opracować strategię ich ochrony.

Zanieczyszczenia i skażenia terenów przez ekstensywny rozwój przemysłu w przeszłości są powodem ustanowienia programu. Ocenia się, że w Polsce powierzchnia zdegradowanych terenów wynosi ponad 8000 km2, a powierzchnia obszarów zagrożonych przemysłową degradacją - prawie 39 500 km2. Dzięki programowi, wprowadzone zostaną jednolite zasady i priorytety w takich kwestiach, jak: rekultywacja i zagospodarowanie powierzchni ziemi.

Cele programu
Celem strategicznym jest stworzenie warunków i mechanizmów do zagospodarowania terenów poprzemysłowych, zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju.
Cele bezpośrednie to:

• ograniczenie procesu zmniejszania powierzchni terenów niezdegradowanych;
• rewitalizacja i przywrócenie do obrotu gospodarczego terenów zdegradowanych działalnością przemysłową;
• rozwój i upowszechnienie najlepszych dostępnych technologii i technik wspomagających rekultywację i zagospodarowanie gruntów;
• rozwój sektora przedsiębiorstw zajmujących się rekultywacją terenów zdegradowanych;
• powstanie nowego segmentu rynku pracy.

Założenia programu dotyczącego terenów poprzemysłowych
Przy tworzeniu programu dotyczącego terenów poprzemysłowych należy kierować się przede wszystkim:

•  koniecznością ograniczenia zagrożeń dla zdrowia ludzi i środowiska,
• wyborem rozwiązań technicznych zapewniających równocześnie wysoką efektywność ekonomiczną i skuteczność ekologiczną.
• zaangażowaniem społeczności lokalnych do procesu zarządzania terenami poprzemysłowymi.
  

W związku z nierównomiernym występowaniem terenów zdegradowanych i ograniczonymi możliwościami finansowania, proponuje się rozpoczęcie realizacji programu na terenach, na których występuje największe zagrożenie dla zdrowia ludzi i środowiska.

W pierwszej kolejności programem objęte zostaną tereny poprzemysłowe najbardziej obciążone działalnością przemysłu, tj.:

a) tereny pogórnicze węgla kamiennego i rud metali oraz pohutnicze, a także tereny, na których funkcjonują inne uciążliwe dla środowiska gałęzie przemysłu (obszar Górnego i Dolnego Śląska);

b) tereny poprzemysłowe w największych aglomeracjach miejskich (Warszawa, Łódź, Wrocław, Poznań, Kraków, Szczecin, Trójmiasto);

c) dla pozostałej części kraju na podstawie posiadanych danych wojewodowie przedstawią listę powiatów, w których występują tereny zdegradowane działalnością przemysłową.

Planowana wysokość finansowania
Przewiduje się, że do 2010 roku na realizację programu trzeba będzie przeznaczyć 520 mln zł, z tego 90 mln zł pochodzić będzie z budżetu państwa, 92 mln zł z funduszy ochrony środowiska oraz 338 mln zł z funduszy pomocowych i strukturalnych Unii Europejskiej.