Rząd o biopaliwach

Rada Ministrów przyjęła stanowiska wobec poselskich projektów ustaw o organizacji rynku eko-paliw płynnych i ich składników (druk nr 859) oraz o biopaliwach (druk nr 860).

Poselski projekt ustawy o organizacji rynku eko-paliw płynnych i ich składników

Poselski projekt odpowiada, jeśli chodzi o zakres regulacji, projektowi ustawy o organizacji rynku eko-paliw ciekłych oraz eko-komponentów do ich produkcji, złożonej w Sejmie przez rząd 24 lipca 2002 roku (druk nr 760).

W poselskim projekcie przewidziano rosnący rokrocznie udział tych paliw w całkowitej produkcji paliw ciekłych tak, aby w 2008 roku osiągnął on 5% całkowitego zużycia paliw ropopochodnych w Polsce. Projekt rządowy zakłada osiągnięcie tego celu już w 2006 roku.

W projekcie poselskim, podobnie jak w rządowym, założono, że wytwarzanie eko-paliw ciekłych wymaga zezwolenia, a zezwolenie podlega kontroli.

Posłowie proponują, by do obrotu mogły być wprowadzane wyłącznie benzynowe paliwa silnikowe, zawierające bioetanol w ilości od 4,5% do 5% lub eter EETB w ilości nie mniejszej niż 8%. Udział estru w olejach napędowym i opałowym określałaby corocznie Rada Ministrów. Od 1 stycznia 2008 roku udział estru powinien wynosić nie mniej niż 5% ogólnej ilości wprowadzanego do obrotu oleju napędowego i opałowego.

Za naruszenie przepisów ustawy przewiduje się kary sięgające 100% wartości wytworzonego bioetanolu i estru oraz wprowadzonych do obrotu paliw ropopochodnych.

Przewiduje się wyłączenie rezerw państwowych i zapasów wojskowych z obowiązku łączenia paliw ropopochodnych z bioetanolem lub estrem, ale nie uwzględnia się zapasów obowiązkowych, utrzymywanych przez producentów i importerów paliw, a na nich spoczywa również budowa zapasów, których docelowy poziom będzie odpowiadać 90-dniowemu zużyciu. Propozycja ta grozi bardzo poważnymi negatywnymi konsekwencjami gospodarczymi.

Posłowie proponują zwolnienie produkcji bioetanolu i estru z VAT i akcyzy oraz zwolnienie z akcyzy oleju napędowego i opałowego proporcjonalnie do zawartości estru. Ta propozycja z kolei budzi zastrzeżenia w świetle regulacji Unii Europejskiej.

Zdaniem rządu, niezrozumiały jest postulat, aby ester produkowany w kraju i przeznaczony na eksport został obciążony stawką akcyzy 100% w stosunku do ceny sprzedaży u producenta. Każde państwo popiera eksport swoich towarów i nie karze swoich wytwórców.

Trudno też zaakceptować sugestię, by w przypadku konieczności nakładania kar pieniężnych zastosować ordynację podatkową. W dodatku nie wskazano organu, który byłby uprawniony do nakładania tych sankcji.

Poselski projekt nie uwzględnia postanowień wynikających z podpisanych przez Polskę umów międzynarodowych. Ponadto przedstawioną wersję należy uznać za niezgodną z prawem UE.

Co do meritum, projekt poselski jest zbieżny z projektem rządowym. Nie różni się wiele od założeń i kierunków regulacji przyjętych w projekcie rządowym, jednak wymaga dopracowania szczegółów oraz zapewnienia spójności z prawem krajowym i UE.

Z powyższych względów, a także z uwagi na znaczne zaawansowanie prac nad projektem rządowym, dalsze prace powinny być prowadzone nad wersją rządową.

Poselski projekt ustawy o biopaliwach

Zaproponowane przez posłów regulacje dotyczą jedynie rynku rzepaku i rzepiku. W tej kwestii proponowane rozwiązania są zbieżne z rządowym projektem ustawy o organizacji rynku eko-paliw ciekłych oraz eko-komponentów do ich produkcji. Projekt rządowy jest obecnie rozpatrywany przez sejmową podkomisję ds. gospodarki.

Poselski projekt ustawy wprowadza pojęcie roślin energetycznych, którymi są rzepak i rzepik, przetwarzane na cele paliwowe.

Proponuje się ustawowy zakaz wprowadzania do obrotu biodiesla, w którym udział estru jest większy niż 5%, z przeznaczeniem dla transportu samochodowego oraz kolejowego. Większe udziały estru w paliwach do silników wysokoprężnych oraz estru jako samodzielnego paliwa określi odrębna ustawa. Powyższy zakaz nie obejmuje pojazdów dostosowanych do użytkowania paliwa o większym udziale estrów, używanych w określonych działach gospodarki.

Wprowadzając obligatoryjne stosowanie do 5 proc. dodatku estru, zakłada się konieczność wprowadzenia kolejnej regulacji ustawowej dla ponad 5-procentowego udziału estru w oleju napędowym. Zakłada się, że 5-procentowy udział estru powinien zostać osiągnięty do końca 2006 roku.

Przewiduje się, że działalność gospodarcza polegająca na wytwarzaniu, magazynowaniu i obrocie estrem będzie wymagać zezwolenia prezesa Agencji Rynku Rolnego i będzie kontrolowana. Do wytwarzania estru wykorzystywać się będzie rzepak i rzepik, zebrane w Polsce i zakontraktowane na okres nie krótszy niż 5 lat.

Wprowadza się limit krajowy produkcji estru. Przyznanie limitu produkcji poszczególnym wytwórcom nastąpi poprzez podział limitu krajowego przez prezesa ARR oraz w drodze przetargu.

W związku z obowiązkiem stosowania estru, przewiduje się powołanie Komisji Porozumiewawczej, która rozwiązywałaby kwestie sporne pomiędzy uczestnikami rynku.

Naruszenie przepisów ustawy groziłoby sankcjami grzywny.

Przewiduje się ustalenie zerowej stawki podatku akcyzowego od wprowadzonego do obrotu estru, a obniżka akcyzy od biodiesla (mieszaniny estru z olejem napędowym ropopochodnym) byłaby proporcjonalna do zawartości estru.

Wymogi jakościowe na ester ustalałby minister właściwy do spraw rynków rolnych w drodze rozporządzenia.

W opinii sejmowych ekspertów oraz sejmowej Komisji Europejskiej, ograniczenie produkcji estrów wyłącznie do surowców krajowych jest niezgodne z Układem Europejskim.

Projekt ustawy zawęża rynek surowców dopuszczonych do wytwarzania estru jedynie do upraw rzepaku i rzepiku. Pomija się możliwość wykorzystania innych surowców, zwłaszcza odpadów przemysłu spożywczego i gastronomii oraz tłuszczów z utylizacji zwierząt lub z oczyszczania ścieków.

Zobowiązuje się wytwórców estru do utrzymywania jego 30-dniowego zapasu. Jest to warunek trudny do zrealizowania, gdyż jakość takiego paliwa, po określonym czasie składowania, mogłaby być zupełnie inna. Konieczność więc częstej rotacji zapasów spowoduje dodatkowe koszty, które wpłyną na cenę produktu i efektywność ekonomiczną produkcji. Propozycja ta grozi poważnymi, negatywnymi konsekwencjami dla gospodarki paliwami ciekłymi oraz stabilności zapasów i rezerw państwowych. Przyspieszona rotacja spowoduje także ujemne skutki finansowe dla agencji państwowych magazynujących paliwa ciekłe, co może spowodować utratę płynności finansowej i konieczność wsparcia tych agencji przez budżet państwa.

Posłowie proponują upoważnić ministra właściwego ds. rynków rolnych do określenia w drodze rozporządzenia wymagań jakościowych związanych z transportem estru i biodiesla.

W projekcie ustawy zawarto prawo do ubiegania się producentów roślin energetycznych o pomoc finansową na zakup maszyn i urządzeń do produkcji tych roślin, zakup ziarna siewnego oraz przygotowanie gruntów rolnych pod uprawę. Zapis ten jest nieprecyzyjny i nie wyjaśnia, jakie instytucje finansowe miałyby udzielać tych kredytów i na jakich warunkach.

W odróżnieniu od propozycji kompleksowego rozwiązania zawartego w rządowym projekcie ustawy o organizacji rynku eko-paliw ciekłych oraz eko-komponentów do ich produkcji, projekt poselski tylko częściowo reguluje kwestie związane z rynkiem biopaliw. Poselski projekt należy uznać za niezgodny z prawem UE.

Cel obu projektów jest zbieżny jedynie w obszarze rynku rzepaku i produkcji estru. Poza tym oba projekty znacznie się od siebie różnią. Z powyższych względów, a także z uwagi na znaczne zaawansowanie prac nad projektem rządowym, nad nim należy się koncentrować w dalszych pracach.