Na przestrzeni dwóch miesięcy prognozy zbiorów, które początkowo były pozytywne, zostały przewrócone do góry nogami przez złe warunki pogodowe w całej Europie. Ogólna unijna produkcja nasion oleistych i roślin wysokobiałkowych pomimo dramatycznych sytuacji w Hiszpanii i we Włoszech pozostaje prawidłowa. Jednak w przypadku zbóż sytuacja jest wyjątkowo niepokojąca, ponieważ spodziewana produkcja wyniesie 256 mln ton, prawdopodobnie najgorsze zbiory od 2007 r. i 10% poniżej średniej z ostatnich 5 lat. Wielu rolników nie będzie w stanie pokryć kosztów produkcji, dlatego Copa i Cogeca wzywają do pilnego działania, aby stawić czoła tej trudnej sytuacji w 2023 r. i jej skutkom w 2024 r.
Już na początku maja stało się jasne, że niektóre państwa członkowskie, takie jak Hiszpania, Portugalia czy północne Włochy, poniosą poważne straty (do 50%). Jednak wówczas prognozy Copa i Cogeca wciąż przewidywały, że ogólna produkcja UE pozostanie stabilna dzięki poprawie warunków pogodowych w Europie Północnej i Wschodniej. Niestety od tego czasu sytuacja dramatycznie się pogorszyła.
W maju i czerwcu susze ponownie nawiedziły całą UE, a w niektórych regionach nie było żadnych opadów. Teraz spodziewamy się poważnego ograniczenia produkcji, zwłaszcza zbóż, nie tylko w Hiszpanii, Portugalii czy we Włoszech (do -60% w stosunku do 2022 r.), ale w całej UE (np. Rumunia -20%, Finlandia - 30%, Polska - 14%, Litwa -35% w stosunku do prognozy majowej). Temu niskiemu poziomowi produkcji zbóż będą towarzyszyć poważne problemy z jakością w wielu regionach. Chociaż w przypadku nasion oleistych i roślin wysokobiałkowych oczekiwana produkcja pozostaje przyzwoita (32 mln ton w przypadku nasion oleistych, 3,8 w przypadku roślin wysokobiałkowych), wpływ pogody na jakość może poważnie obniżyć rentowność.
Europejscy rolnicy stoją w obliczu podwójnego ciosu, ponieważ ta niska produkcja łączy się z bardzo wysokimi cenami środków produkcji i niskimi przyszłymi cenami wszystkich upraw. Poza wysokimi cenami energii i utrzymującą się ogólną inflacją należy zwrócić uwagę na fakt, że nawozy do zbiorów w 2023 roku były kupowane w momencie, gdy ceny były najwyższe w 2022 roku. Przy obecnych bardzo niskich przyszłych cenach zbóż (219 euro/t mielenie pszenicy) i nasion oleistych (407 euro/t rzepaku) stwarza to sytuację, która jest po prostu nie do utrzymania dla większości rolników, jak pokazano we Francji i Szwecji.
W tym kontekście Copa i Cogeca apelują do Komisji o elastyczność we wdrażaniu WPR w tym roku, aby nie zagrażać dostępowi rolników do podstawowego wsparcia. Ponadto apelujemy o odstępstwa na przyszły rok ze względu na wpływ tych warunków klimatycznych na następny rok rolniczy. W ten sam sposób przedłużenie zawieszenia ceł importowych na amoniak i mocznik oraz rozszerzenie go na inne nawozy mineralne (oraz zawieszenie środków antydumpingowych na RSM) pomogłoby rolnikom poradzić sobie z bardzo trudną sytuacją, w której wszystkie strony.
***
Copa i Cogeca to zjednoczony głos rolników i spółdzielni rolniczych w UE. Wspólnie zapewniamy zrównoważone, innowacyjne i konkurencyjne rolnictwo UE, gwarantując jednocześnie bezpieczeństwo żywnościowe 500 milionom ludzi w całej Europie
oprac. e-mk pprr.pl