Naruszenia prawa, jakich dopuszczają się komornicy prowadząc przeciwko rolnikom egzekucję roszczeń pieniężnych, były tematem czwartkowego posiedzenia Sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Posiedzeniu przewodniczył Jarosław Sachajko (Klub Poselski Kukiz'15), a głos zabierali m.in:
- Patryk Jaki, podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości,
- Rafał Romanowski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa.
W obowiązującym na chwilę obecną rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 16 maja 1996 r. [Dz.U. 1996 nr 63 poz. 300] zostały wyszczególnione przedmioty należące do rolnika prowadzącego gospodarstwo, które nie podlegają egzekucji:
1) jeden koń z uprzężą, a w razie braku konia - jeden źrebak lub inne zwierzę pociągowe wraz z uprzężą,
2) w razie braku krowy - jedna jałówka lub cieliczka, niezależnie od tego, czy dłużnik posiada kozy (...),
3) jeden tryk, jedna maciora (locha) oraz 20 sztuk drobiu,
...
Rozporządzenie, chociaż napisane archaicznym językiem i nie odpowiadające współczesnym realiom, wyłącza spod egzekucji ciągnik:
8) ciągnik wraz z maszynami i sprzętem niezbędnym do uprawy, pielęgnacji, zbioru i transportu ziemiopłodów.
W praktyce komornik działa z zaskoczenia. Doręczając dłużnikowi postanowienie sądu o ustanowieniu zabezpieczenia lub swoje własne postanowienie o wszczęciu egzekucji, natychmiast dokonuje zajęcia i odbiera obowiązanemu zajęte przedmioty. Spośród ruchomości należących do rolnika, ciągnik jest najłatwiejszy do szybkiej sprzedaży i komornicy, mając świadomość bezkarności, wbrew prawu dokonują jego zajęcia.
Postępowanie egzekucyjne opiera się na przepisach ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego [Dz.U. 2014 poz. 101]. Problemy wynikają nie tylko z niedoskonałej ustawy, ale także z tego, że komornicy działają z naruszeniem prawa.
Rafał Reiwer, zastępca dyrektora Departamentu Wykonania Orzeczeń i Probacji w Ministerstwie Sprawiedliwości:
- Problem pojawia się na poziomie praktyki komorniczej i wynika często z chęci pójścia na skróty.
Również w stosunku do majątków, które przedstawiają znaczną wartość.
Szczególnie wiele nadużyć wiąże się z wykonaniem postanowień sądów o ustanowieniu zabezpieczenia roszczeń.
Sąd wydaje postanowienie o zabezpieczeniu roszczeń na wniosek wierzyciela jeszcze przed wszczęciem postępowania co do istoty sprawy:
Art. 730. Kpc
§ 1. W każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia.
§ 2. Sąd może udzielić zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania lub w jego toku.
Po uzyskaniu przez uprawnionego tytułu wykonawczego dopuszczalne jest udzielenie zabezpieczenia tylko wtedy, jeżeli ma ono na celu zabezpieczenie roszczenia o świadczenie, którego termin spełnienia jeszcze nie nastąpił.
Wniosek o ustanowienie zabezpieczenia sąd rozpoznaje na posiedzeniu niejawnym w składzie trzyosobowym, ale w przypadku niecierpiącym zwłoki ustawa dopuszcza wydanie postanowienia przez jednego sędziego. Przypadek niecierpiący zwłoki to reguła.
Sąd z urzędu nadaje postanowieniu klauzulę wykonalności (Art. 743. § 1. Kpc).
Postanowienie o ustanowieniu zabezpieczenia sąd doręcza tylko "wierzycielowi":
Art. 740. § 1.
Postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia, wydane na posiedzeniu niejawnym, a podlegające wykonaniu przez organ egzekucyjny, sąd doręcza tylko uprawnionemu, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Doręczenia obowiązanemu dokonuje organ egzekucyjny równocześnie z przystąpieniem do wykonania postanowienia.
Ustawodawca odpowiedzialny za taką konstrukcje prawną zakłada, że gdyby zobowiązany wiedział o toczącym się przeciwko niemu postępowaniu, to starałby się ukryć majątek ...
Do "dłużnika", który jeszcze nie wie, że "wierzyciel" ma wobec niego jakieś roszczenie przychodzi znienacka komornik, wręcza postanowienie o ustanowieniu zabezpieczenia i natychmiast przystępuje do jego wykonania.
Ciągnik jest ładowany na lawetę i odjeżdża ...
Zgodnie z ustawą, postępowanie zabezpieczające nie powinno zmierzać do zaspokojenia roszczenia, które jeszcze nie zostało prawomocnie stwierdzone, ale wyłącznie do jego zabezpieczenia.
Art. 731.
Zabezpieczenie nie może zmierzać do zaspokojenia roszczenia, chyba że ustawa stanowi inaczej.
W praktyce dzieje się inaczej.
Na posiedzeniu Sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi było obecnych troje rolników, którzy zostali poszkodowani w wyniku egzekucji komorniczej przeprowadzonej z naruszeniem prawa.
Wśród nich pani Barbara z województwa lubelskiego:
- Na podstawie sfałszowanych dokumentów, sąd wydał nakaz zapłaty od nas.
Ja się odwołałam. Sprawa jest jeszcze nie zakończona. Znajduje się w sądzie.
Komornik zajął nam oba ciągniki. Nie mamy żadnego.
Patryk Jaki, podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości:
- Niemalże każdego tygodnia zawieszam jakiegoś komornika bądź jakiegoś asesora.
I chcę państwu powiedzieć, że komornicy zaczęli się już skarżyć.
Wystosowali list, że przeze mnie nie mogą prowadzić egzekucji, bo się boją.
Powiem państwu szczerze. Komornicy, znaczna część komorników, oczywiście nie wszyscy, byli przyzwyczajeni do bezkarności.
Patryk Jaki:
- Chcę państwu złożyć deklarację, że to się zmieni.
Każdą taką sprawę, dotyczącą działalności konkretnego komornika, chcę żebyście państwo przysyłali do mnie na biurko.
Obiecuję państwu, że będziemy ją badać. Jeżeli zarzuty się potwierdzą, to będę robił tak, jak to robię do tej pory.
Będę zawieszał komornika i składał wniosek o jego wydalenie z zawodu.
Kwestie odpowiedzialności zawodowej komorników reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji [Dz.U. 2015 poz. 790].
Wiceminister Patryk Jaki poinformował, że 14 stycznia 2016 r. Minister Sprawiedliwości powołał zespół do opracowania projektu nowej ustawy o komornikach sądowych oraz projektu ustawy o kosztach egzekucyjnych:
- Pracujemy nad dużą ustawą komorniczą.
Pierwszą w Polsce od ponad 20 lat, nową ustawą o komornikach, która ucywilizuje zasady ich działania.
Tekst i zdjęcia: Robert Ostrowski
.png)
Zaloguj przez Facebook
