Ocena wpływu WPR na zmiany klimatu i emisje gazów cieplarnianych

Emisje gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej od 1990 r. spadły o ponad 20%, jednak od 2010 r. utrzymują się w stagnacji. Pomimo ciągłego wzrostu produkcji rolnej ślad klimatyczny na jednostkę produkcji poprawia się. Niemniej jednak, aby osiągnąć ambitne cele klimatyczne UE do roku 2030 konieczna będzie dalsza redukcja emisji.

WPR pomogła zmniejszyć emisje gazów cieplarnianych. Łagodzenie skutków osiąga się dzięki utrzymaniu TUZ oraz ekstensywnego wypasu zwierząt na pastwiskach. Dalsze zwiększenie składowania dwutlenku węgla w glebach może odbywać się poprzez wspieranie bioróżnorodności upraw i systemów rolniczych, wsparcie inwestycyjne na adaptację do nowych warunków klimatycznych, ograniczanie erozji gleby i poprawę odporności na powodzie. Konieczne jest jednak ukierunkowanie wsparcia w ramach WPR.

Główne wnioski zawarte w ocenie:

• Redukcja emisji gazów z uprawianych gleb rolniczych ramach WPR jest skuteczniejsza niż redukcja emisji ich u zwierząt gospodarskich, głównie ze względu na charakter płatności i sposób wsparcia w ramach WPR. Niemniej jednak hodowcy zwierząt gospodarskich odgrywają również kluczową rolę w zarządzaniu dużymi obszarami ziemi, które są (lub mogą być) pochłaniaczami dwutlenku węgla.
• Rozwój obszarów wiejskich wspiera redukcję emisji w sektorze hodowlanym za pomocą wielu środków, między innymi zobowiązaniami rolnośrodowiskowe w odniesieniu do gospodarowania paszami i obornikiem, lub środkami na inwestycje związane z przechowywaniem obornika, pomieszczeniami dla zwierząt lub instalacją komór fermentacyjnych beztlenowych.
• Dobrowolne wsparcie związane z produkcją w sektorze hodowlanym może sprzyjać systemom ekonomicznie wrażliwym.
• Główny wkład systemów uprawnych pochodzi z ulepszonego gospodarowania gruntami (zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatyczne, wsparcie rolnictwa ekologicznego, uprawy wiążące azot, zazielenienie, wsparcie związane z produkcją).
• WPR osiągnęła jednak mniejszą redukcję emisji gazów na intensywnych użytkach zielonych i gruntach ornych.
• Państwa członkowskie nie dostosowały WPR w wystarczającym stopniu do celów adaptacyjnych (np. cross-compliance), więc jej potencjał nie jest w pełni wykorzystywany.

W ocenie podkreślono również rolę badań przesiewowych pod kątem „niedostosowania”, które mogą pozwolić na uniknięcie wydatków publicznych na infrastrukturę lub sektory, które mogą zwiększać wrażliwość w perspektywie średnio- i długoterminowej. W ocenie stwierdzono, że środki WPR są spójne pod względem działań na rzecz klimatu, ale niektóre elementy szeroko zakrojonej koncepcji WPR (np. zwolnienie beneficjentów systemu drobnych rolników z zazieleniania, dobrowolne wsparcie związane z produkcją) nie są w pełni spójne z celami klimatycznymi.

polsus.pl