Poniżej prezentujemy Wystąpienie prezydenta Antónia Costy na konferencji prasowej po nieformalnym posiedzeniu przywódców UE (3 lutego 2025)
Dziś odbyło się pierwsze w historii spotkanie europejskich przywódców poświęcone wyłącznie obronie. W 2022 r. na szczycie w Wersalu zdecydowaliśmy, że musimy wziąć na siebie większą odpowiedzialność za własną obronę. Wiele już zostało zrobione. Musimy jednak zrobić więcej. Musimy to zrobić lepiej, silniej, szybciej. I musimy to zrobić razem.
Trwająca wojna w Ukrainie, ataki cybernetyczne i hybrydowe, sytuacja na Bliskim Wschodzie – wszystko to wymaga zdecydowanego europejskiego podejścia, aby zapewnić bezpieczeństwo wszystkim naszym obywatelom, aby zapewnić pokój na naszym kontynencie. A budowanie Europy obronnej jest integralną częścią tego projektu. Dzisiejsze rozmowy skupiły się na trzech głównych tematach: zdolnościach, finansowaniu i partnerstwach.
Po pierwsze, o zdolnościach obronnych, które powinny być rozwijane w pierwszej kolejności:
Zgadzamy się skoncentrować na najbardziej krytycznych lukach zidentyfikowanych przez państwa członkowskie w ramach prac Europejskiej Agencji Obrony, w pełnej spójności z NATO. Skupić się na najpilniejszych potrzebach spośród nich. A także skoncentrowanie się na obszarach, w których istnieje wyraźna europejska wartość dodana.
W dzisiejszej dyskusji wyraźnie skupiono się na przykład na obronie powietrznej i przeciwrakietowej, ale także, by wymienić tylko kilka, na pociskach i amunicji, mobilności wojskowej i strategicznych czynnikach wspomagających.
Dzisiaj pojawiło się jeszcze jedno bardzo wyraźne przesłanie: wzmocnienie europejskiego przemysłu obronnego musi znaleźć się w centrum tych wysiłków – musimy wyprodukować więcej potrzebnych nam zdolności i zrobić to szybciej.
Po drugie, rozmawialiśmy o finansowaniu.
Państwa członkowskie poczyniły ogromne wysiłki na szczeblu krajowym. W latach 2021-2024 wydatki na obronność wzrosły już o 30%. Obecnie średnio 23 państwa członkowskie, które są również sojusznikami NATO, wydają na obronę średnio około 2% swojego PKB. Musimy nadal podążać w tym samym kierunku. Komisja zapowiedziała, że przyjrzy się elastyczności w ramach nowych zasad zarządzania gospodarczego, aby umożliwić zwiększenie krajowych wydatków na obronę.
Potrzebujemy również europejskich wysiłków na rzecz zmobilizowania większej liczby inwestycji prywatnych i publicznych. Aby poprawić dostęp do finansowania prywatnego, Europejski Bank Inwestycyjny rozszerzył już swoją działalność na rzecz sektora bezpieczeństwa i obrony. A można zrobić więcej. Jeśli chodzi o środki publiczne, obronność będzie ważnym tematem w dyskusjach na temat kolejnego cyklu budżetowego UE od 2028 r. Dla wszystkich jest jednak jasne, że musimy działać szybciej.
Dzisiaj wspomniano o innych pomysłach. W tym dodatkowe popularne opcje i bardziej innowacyjne. Będziemy nadal nad nimi pracować. Przywódcy zgodzili się również, że inwestycje w europejski przemysł obronny nie tylko pomogą zapewnić pokój, ale także przyczynią się do dobrobytu i naszej konkurencyjności. W całej UE, dla przedsiębiorstw, regionów i dobrych miejsc pracy.
Po trzecie, rozmawialiśmy o tym, jak wzmocnić nasze partnerstwa w dziedzinie obronności.
Strategiczne partnerstwo UE z NATO ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa transatlantyckiego. Obie organizacje będą nadal ze sobą współpracować i wzajemnie się wzmacniać.
Podczas lunchu z sekretarzem generalnym Markiem Ruttym zgodziliśmy się, że silniejsza Europa obrony wzmacnia również partnerstwo transatlantyckie. Stany Zjednoczone są naszym przyjacielem, sojusznikiem i partnerem. Jest to związek, który ma głębokie korzenie i przetrwa w czasie. Problemy i różnice poglądów mogą pojawić się również między przyjaciółmi. Kiedy tak się stanie, musimy się do nich odnieść, porozmawiać i znaleźć rozwiązania. Oczywiście, broniąc naszych wartości i przestrzegając naszych zasad, a także bez narażania na szwank naszych własnych interesów. Te uniwersalne wartości i zasady leżą u podstaw ładu międzynarodowego, który budowaliśmy wspólnie z USA od czasów II wojny światowej: suwerenność narodowa, integralność terytorialna i nienaruszalność granic.
Dzisiejszego wieczoru mieliśmy również przyjemność gościć z nami premiera Wielkiej Brytanii, Sir Keira Starmera. Wielka Brytania jest naszym naturalnym partnerem. A nasze spotkanie utwierdziło nas w przekonaniu, że w naszym związku pojawiła się nowa pozytywna energia. Jest wiele rzeczy, które możemy wspólnie zrobić w dziedzinie obronności i sprostania globalnym wyzwaniom. Z niecierpliwością czekamy na nasz szczyt z Wielką Brytanią w tym półroczu.
Na koniec pragnę podkreślić, że sytuacja na Ukrainie była bardzo obecna przez cały dzień. Pozostajemy niezłomni w naszym zaangażowaniu na rzecz bezpieczeństwa Ukrainy, na rzecz wszechstronnego, sprawiedliwego i trwałego pokoju. My, Europejczycy, udzieliliśmy już Ukrainie wsparcia w wysokości 134 mld euro – i będziemy to robić nadal. Ponieważ jesteśmy zdeterminowani, aby wspierać Ukrainę tak długo, jak będzie to konieczne i za wszelką cenę.
Podsumowując: poczyniliśmy postępy w naszych dyskusjach na temat budowania Europy opartej na obronie. Kierujemy się wspólnym poczuciem pilności. Nie dyskutujemy już o tym, "czy". Rozmawiamy o tym, jak to zrobić.
Przekazaliśmy dziś Komisji Europejskiej i Radzie wytyczne polityczne dotyczące zdolności, finansowania i naszych stosunków z NATO, Stanami Zjednoczonymi i Wielką Brytanią. Z niecierpliwością czekamy na zbliżającą się białą księgę Komisji Europejskiej i Wysokiego Przedstawiciela, a ja pozostaniemy w porządku obrad Rady Europejskiej w zakresie obronności. Format tego spotkania pozwolił nam na szczerą, otwartą i swobodną dyskusję.
Teraz nadszedł czas na dokonywanie wyborów i podejmowanie decyzji. Ostatnie słowo na temat naszego następnego posiedzenia, marcowego posiedzenia Rady Europejskiej. Będzie on poświęcony gospodarce europejskiej, ponieważ, jak wspomniało dziś wielu kolegów, podstawą siły i autonomii Europy jest jej konkurencyjność i dobrobyt.
Dziękuję bardzo.
oprac, e-red, ppr.pl na podst źródło i fot: consilium.europa.eu