W sprawie propozycji KE zmian w dyrektywach biopaliwowych

25 października Krajowa Izba Biopaliw, Polskie Stowarzyszenie Producentów Oleju, Krajowe Zrzeszenie Producentów Rzepaku, Izba Zbożowo-Paszowa, Krajowa Rada Izb Rolniczych, Krajowa Rada Gorzelnictwa i Produkcji Biopaliw oraz Federacja Związków Pracodawców-Dzierżawców i Właścicieli Rolnych przyjęły wspólne stanowisko w sprawie propozycji Komisji Europejskiej zmian w Dyrektywie 98/70/WE oraz Dyrektywie 2009/28/WE związanych z wykorzystaniem biopaliw w realizacji celu 10% paliw odnawialnych w transporcie w 2020 roku.
Zgodnie z ustaleniami stanowisko wraz z szerokim, merytorycznym uzasadnieniem zostało skierowane do Prezesa Rady Ministrów Donalda Tuska, Wiceprezesa Rady Ministrów i Ministra Gospodarki Waldemara Pawlaka, Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Stanisława Kalemby i Ministra Środowiska Marcina Korolca.



Stanowisko  w sprawie propozycji Komisji Europejskiej zmian w Dyrektywie 98/70/WEoraz Dyrektywie 2009/28/WE związanych z wykorzystaniem biopaliw w realizacji celu 10% paliw odnawialnych w transporcie w 2020 roku

Prawodawstwo Unii Europejskiej stanowiące bezpośrednie odzwierciedlenie obranych kierunków rozwoju polityki energetyczno-środowiskowej, w szczególności Dyrektywa 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, stanowi kluczową podstawę dla rozwoju całego łańcucha wytwórczego biokomponentów i biopaliw ciekłych w Polsce oraz pozostałych krajach członkowskich Wspólnoty. Podjęte ogromnymi nakładami finansowymi inwestycje w moce produkcyjne bazujące na najbardziej efektywnych i nowoczesnych technologiach dostępnych na skalę przemysłową oraz rozwój zaplecza surowcowego miały za zadanie umożliwienie realizacji celów horyzontalnych związanych z dojściem do 10% energii odnawialnej oraz 6% redukcję emisyjności sektora paliw transportowych w roku 2020. Przyjęta ścieżka dywersyfikacji nośników energii w paliwach transportowych nie tylko jest skutecznym środkiem do ograniczania negatywnego wpływu transportu na środowisko naturalne, lecz również w sposób znaczący przyczynia się do aktywizacji obszarów wiejskich, zmniejszenia dysparytetu w dochodach ludności wiejskiej i pobudzania gospodarek krajów członkowskich Unii Europejskiej, co jest szczególnie istotne w dobie ogólnoświatowego kryzysu ekonomicznego. Równie istotnym aspektem pozostaje ograniczanie europejskiej zależności od importu ropy naftowej sprzyjająca wzrostowi bezpieczeństwa energetycznego, co jest możliwe jedynie poprzez odnawialne paliwa produkowane na kontynencie.
W związku z propozycją Komisji Europejskiej przeprowadzenia istotnych zmian w zasadniczych dla europejskiego sektora biopaliw dyrektywach, my, niżej podpisani, odnosząc się do kluczowych zapisów w projekcie pragniemy zwrócić uwagę na niezwykłą szkodliwość pomysłów KE, których ewentualne wejście w życie będzie miało bardzo negatywne konsekwencje nie dla wytwórców biokomponentów, ale całego łańcucha produkcyjnego począwszy od sektora rolnego. Decyzje polityczne związane z rozwojem sektora biopaliw w Europie miały zapewnić realizację kilku zasadniczych celów: dywersyfikację źródeł energii (10% udział energii odnawialnej w transporcie), ograniczenie o 6% emisji CO2, stabilizację dochodów w rolnictwie oraz stworzenie realnej, produkowanej na miejscu alternatywy dla importowanych pasz wysokobiałkowych. Żaden z tych celów nie został ostatecznie zrealizowany, jako że od czasu ustanowienia dyrektyw unijnych stanowiących podstawę rozwoju biopaliw minęło niespełna 3 lata, a ich wdrożenie w wielu krajach UE nie zostało zakończone. Propozycja KE jest nie tylko nieracjonalna ze względu na brak konsekwencji w działaniu i niespójność z innymi decyzjami, zwłaszcza w kontekście dyskutowanej w tym samym czasie reformy Wspólnej Polityki Rolnej, ale wprost rzutuje na przyszłość bezpieczeństwa energetycznego i żywnościowego Europy. Produkcja biopaliw dała bowiem szansę na ekonomicznie uzasadnioną szerszą produkcję roślin, takich jak rzepak, cennych z punktu widzenia płodozmianu i zachowania żyzności gleb, ale również dostarcza na rynek wysokiej jakości pasze. Ograniczenie produkcji biopaliw spowoduje automatycznie konieczność zwiększenia importu śruty sojowej z innych części świata, co pogłębi naszą zależność oraz przyczyni się do spotęgowania niezgodnych ze zrównoważonym rozwojem zmian z sposobie użytkowania gruntów poza UE, czego ograniczenie leżało u podstaw ideowych propozycji Komisji. Jej wejście to także zachwianie przyszłości wielu miejsc pracy liczonych w dziesiątkach tysięcy w skali Europy, zwłaszcza na obszarach wiejskich, gdzie instalacje wytwarzające biopaliwa wraz z szeregiem działalności towarzyszących stanowią w wielu przypadkach jedyne niemal ośrodki produkcji przemysłowej.
Co więcej, przypisanie dodatkowych emisyjności uprawom europejskim w związku z zachodzeniem zjawiska pośredniej zmiany użytkowania gruntów w Ameryce Południowej czy Azji jest co najmniej nieprzemyślane. Rozwiązanie zaproponowane przez KE nie tylko nie ograniczy tych zmian tam, gdzie one następują, ale wpłynie jedynie na dalsze zachwianie i tak już bardzo trudnej konkurencyjności europejskiego rolnictwa. Sektor biopaliw europejskich nie konkuruje z sektorem spożywczym, a przypisanie mu roli kreatora cen żywności, biorąc pod uwagę znikomy udział surowców faktycznie skierowanych do ich produkcji (2% zbóż w 2012 w EU), należy z całą stanowczością uznać za nieporozumienie i być może celowe pominięcie realnych czynników takich jak spekulacja i notowania ropy naftowej. Od pewnego czasu surowce rolne są traktowane przez rynki finansowe jak zwyczajne commodity, których udział w funduszach inwestycyjnych, szukających okazji do godziwego zarobku w czasach kryzysu ekonomicznego, dynamicznie rocznie, a liczba transakcji na rynkach terminowych surowców rolnych w ponad połowie wynika z czystej spekulacji.
Europejskie rolnictwo, w tym także polskie, w sposób dynamiczny i konsekwentny, przy zachowaniu pełnej restrykcyjności wobec postawionych przed nim wymogów środowiskowych, praktycznie odpowiedziało na kierunek rozwoju polityki energetycznej Wspólnoty. Wykorzystaliśmy szansę, jaką stworzyła obecna dynamika wzrostu znaczenia biopaliw w Europie, a która stanowi obecnie przedmiot ataku tej samej instytucji, która powołała ją do życia. Zauważalny postęp w produkcji oraz wzrost dochodowości w rolnictwie, tak trudny do uzyskania obecnie w wielu dziedzinach gospodarczych, nie może być pominięty w tej debacie i zepchnięty na margines czynników mających w oczach Komisji Europejskiej znaczenie drugorzędne.
W załączeniu przekazujemy jednocześnie wyjaśnienie i uzupełnienie naszych pierwszych spostrzeżeń na temat propozycji Komisji Europejskiej. Jednocześnie, wyrażając przekonanie, że przedmiotową propozycję można traktować w najlepszym razie jako punkt wyjścia do poważnej rozmowy na temat biopaliw, przygotujemy w tej sprawie konkretne propozycje chcąc pomóc w znalezieniu najlepszych rozwiązań i współuczestniczyć w procesie zmiany, którą w sposób tak niefortunny i bez należytego przygotowania rozpoczęła KE, w szczególności w odniesieniu do:

• propozycji 5% ograniczenia udziału biomasy żywnościowej w realizacji celów ustanowionych na 2020 rok;
• nadania dodatkowych emisji surowcom rolnym wykorzystywanym w produkcji biopaliw (tzw. ILUC factor);
• koniecznych dla płynnej konwersji okresów przejściowych związanych z ewentualną zmianą dotychczasowego podejścia Unii Europejskiej do sektora biopaliw;

• zdefiniowania surowców uprawniających do podwójnego, a nawet poczwórnego liczenia celu wskaźnikowego.

Naszym zdaniem propozycja ograniczenia biomasy żywnościowej do 5% ma charakter arbitralny, nie wynika z żadnych uzasadnionych i udowodnionych przesłanek i powinna być poprzedzona analizą realnych możliwości rozwoju biopaliw na biomasie nieżywnościowej (druga i trzecia generacja). Co do czynnika ILUC, powinien on być wyeliminowany, gdyż naszym zdaniem, jak również podobnych organizacji w EU, ma on charakter spekulatywny, nie jest oparty na twardych założeniach ani nie budzących wątpliwości wywodach naukowych.
W tej sytuacji liczymy na zrozumienie ze strony Rządu polskiego i takie reprezentowanie stanowiska na forum europejskim, które będzie polegało na zachowaniu ciągłości w polityce UE w zakresie biopaliw i strategicznych celów, które legły u podstaw rozwoju tej branży w UE w obszarze rolnictwa, ochrony środowiska oraz dywersyfikacji źródeł energii.