Rozwój odnawialnych źródeł energii szansą dla Polski

1. Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii (OZE) wzmacnia bezpieczeństwo energetyczne kraju, tworzy miejsca pracy oraz obniża emisyjność gospodarki. Charakter OZE to wykorzystanie lokalnie dostępnych zasobów, surowców i odpadów, co stymuluje rozwój gospodarczy oraz pozytywnie wpływa na dywersyfikację kierunków dostaw energii.
2. Polityka energetyczna Polski, w perspektywie do 2050 roku umożliwi osiągnięcie zmian, które przygotują naszą gospodarkę i  połeczeństwo do wyzwań nowej ery – ery, w której energetyka w znaczącej mierze opierać się będzie na rozproszonej generacji wykorzystującej odnawialne źródła energii. Takie podejście umożliwi efektywne gospodarowanie złożami paliw kopalnych, które ulegają wyczerpaniu.
3. Tak jak obecnie, podstawą bezpieczeństwa energetycznego Polski, jest wykorzystanie krajowych zasobów węgla, tak w kolejnych dziesięcioleciach podstawą bezpieczeństwa energetycznego państwa będą inne krajowe zasoby, w tym OZE. Najważniejszymi rodzajami OZE w Polsce są i będą bez wątpienia – biomasa, biogaz, energia słoneczna i energia wiatrowa na lądzie i morzu.
4. Energetyka jest branżą niezwykle mocno oddziaływującą na stan gospodarki oraz bezpieczeństwo i komfort życia każdego z nas. Dlatego też, wszelkie zmiany w tej branży należy przygotowywać z odpowiednią starannością i wyprzedzeniem. Nie da się przestawić Polskiej energetyki, z roku na rok.
5. Przejście z energetyki węglowej kierunku energetyki nieemisyjnej – energetyki opartej na wykorzystani OZE, jądrowej, czy jakiejkolwiek innej to długotrwały proces, który wymaga dobrej strategii politycznej, gospodarczej, zapewnienia odpowiednich podstaw prawnych, a także źródeł finansowania oraz zaplecza wykonawczego.
6. Obecnie Ministerstwo Gospodarki konsultuje najnowszy projekt ustawy o odnawialnych źródłach energii, które będzie stanowić fundament prawny dla realizacji polityki energetycznej w tym zakresie. (skierowany do konsultacji społecznych i międzyresortowych w dniu 12.11.br.)
7. Realizacja obligatoryjnych zobowiązań wynikających z pakietu energetycznoklimatycznego wymaga osiągnięcia do końca 2020 r. co najmniej 15 % udziału energii z odnawialnych źródeł w końcowym zużyciu energii brutto.
8. Cel końcowy w zakresie OZE mo?e być wypełniony poprzez realizację celów cząstkowych określonych w poszczególnych sektorach: elektroenergetyki, ciepłownictwa i chłodnictwa oraz transportu
9. Cel końcowy, jak również cele sektorowe można wypełnić wyłącznie poprzez zachęcanie inwestorów do budowy nowych instalacji OZE oraz prowadzenie działań na rzecz efektywności energetycznej.
10. Dynamika rozwoju OZE w ramach krajowego systemu elektroenergetycznego jest zgodna z założeniami Rządu przyjętymi w Polityce Energetycznej Polski do 2030 r. oraz w Krajowym Planie Działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych. W celu osiągnięcia celów na rok 2020 w sektorze elektroenergetyki obecna dynamika powinna zostać zachowana.
11. Ministerstwo Gospodarki w projekcie ustawy o odnawialnych źródłach energii przygotowało rozwiązania, które zapewnią zrównoważony rozwój energetyki odnawialnej w Polsce, poprzez optymalizację strumieni przepływu środków finansowych dla poszczególnych technologii OZE.
12. Projekt zawiera propozycje kompleksowych rozwiązań porządkujących system wsparcia dla odnawialnych źródeł energii, które polegają na:
– utrzymaniu obecnego systemu wsparcia dla istniejących instalacji OZE, co zagwarantuje poszanowanie praw nabytych dla wszystkich, którzy byli wytwórcami energii elektrycznej z OZE przed wejściem w życie ustawy.
– wprowadzeniu nowych możliwości dla istniejących instalacji odnawialnych źródeł energii, w celu optymalizacji rachunku ekonomicznego.
– wdrożeniu nowoczesnego systemu aukcji dla nowych i zmodernizowanych instalacji OZE, gwarantującego maksymalizację korzyści związanych z potrzebą osiągnięcia określonego udziału OZE do 2020 roku.
13. Zgodnie z projektem ustawy o OZE, w pierwszej kolejności wsparcie powinno być adresowanie do sprawdzonych i opanowanych technologii, które w Polskich warunkach charakteryzują się największą stabilnością oraz najni?szym kosztem wytwarzanej energii
elektrycznej.
14. Kryterium wsparcia będzie stanowiła cena za jednostkę wytworzonej energii elektrycznej,
dzięki czemu wsparcie zostanie skierowane w pierwszej kolejności do
najefektywniejszych jednostek wytwórczych (wytwarzanie energii elektrycznej
w turbinach wiatrowych na obszarach o najlepszej wietrzności oraz z najlepszym
dostępem do sieci elektroenergetycznej, wytwarzanie biogazu w instalacjach
dysponujących dużym zapleczem surowcowym i odpadowym, wytwarzanie energii
elektrycznej w elektrowniach wodnych o najwyższym wskaźniku uzyskiwanej mocy
surowej).
15. Przyjętym w projekcie sposobem do weryfikacji kosztów wytwarzania energii jest
zastosowanie mechanizmu konkurencji pomiędzy zainteresowanymi podmiotami.
Wówczas wytwórcy samodzielnie określają poziom stawki za jednostkę wytworzonej
energii, który ich satysfakcjonuje w zakładanym okresie czasu. Porównanie ofert
składanych przez poszczególnych inwestorów umożliwi wybór tych, którzy zaoferują
realizację zakładanego celu po najniższym z możliwych kosztów, przy zachowaniu
kryteriów zrównoważonego rozwoju.
16. Z kolei elementem optymalizacji kosztowej istniejącego systemu wsparcia będzie
ograniczenie pomocy dla instalacji tzw. spalania wielopaliwowego oraz dużej energetyki
wodnej, „zamrożenie” opłaty zastępczej oraz ograniczenie okresu trwania wsparcia.
17. W celu umożliwienia dostępu do nowego, stabilnego systemu wsparcia dla
zrealizowanych i funkcjonujących projektów umożliwiono przystępowania tych
podmiotów do dedykowanych aukcji.
18. Istniejący wytwórcy energii elektrycznej z OZE (z wyłączeniem wytwórców energii
elektrycznej w instalacjach spalania wielopaliwowego oraz elektrowniach wodnych
powy?ej 1 MW) będą mieli wybór pomiędzy zachowaniem obecnych zasad wsparcia
opartych na świadectwach pochodzenia (prawa nabyte) lub zadeklarowaniem chęci
przystąpienia do nowego systemu aukcyjnego, dedykowanego wyłącznie inwestycjom ju?
zrealizowanym.
19. Łączny okres wsparcia dla wytwórców energii elektrycznej z OZE będzie wynosił
maksymalnie 15 lat od dnia wytworzenia po raz pierwszy energii elektrycznej za którą
przysługiwało świadectwo pochodzenia, z uwzględnieniem okresu wsparcia w systemie
świadectw pochodzenia
20. W celu osiągnięcia optymalizacji kosztowej istniejącego mechanizmu świadectw
pochodzenia, planuje się wprowadzenie tzw. ceny referencyjnej za jednostkę energii
elektrycznej dla istniejących wytwórców energii elektrycznej z OZE zainteresowanych
mechanizmem stałej ceny. Celem tego narzędzia jest zminimalizowanie ryzyka
nadmiernego wsparcia (np. w wyniku zmów cenowych). Oferty przekraczające cenę
referencyjną zostaną odrzucone.
21. Cena referencyjna dla istniejących instalacji OZE zostanie wyznaczona w oparciu
o historyczną cenę świadectw pochodzenia oraz cenę energii elektrycznej na rynku
konkurencyjnym z poprzedniego roku (ustaloną przez Prezesa URE), co zapewni
utrzymanie niskiego kosztu wsparcia.
22. Dla nowych inwestorów OZE zostanie zaproponowany zupełnie nowy, innowacyjny
sposób wyliczania stałej ceny gwarantowanej, obowiązującej przez okres 15 lat.
23. Zastosowane mechanizmy wyznaczania gwarantowanej ceny poprzez system aukcji mają
na celu ograniczenie poziomu wsparcia do kosztów faktycznie ponoszonych przez
inwestorów, przy zachowaniu pełnej transparentności i konkurencyjności całego procesu.
24. W celu zachowania proporcjonalności pomiędzy rozwojem dużych i niewielkich
instalacji, planuje się podział na aukcje dla obiektów o mocy zainstalowanej do 1 MW
oraz obiektów o mocy zainstalowanej powyżej 1 MW.
25. Planuje się, iż minimum ? środków z opłaty OZE alokowana będzie na zakup energii
elektrycznej z instalacji OZE do 1 MW.
26. Projekty ubiegające się o udział w aukcji będą podlegały procedurze prekwalifikacji, która
ma umożliwić przystąpienie do realizacji inwestycji niezwłocznie po wygraniu aukcji.
Prekwalifikacja będzie procesem umożliwiającym stwierdzenie, że ubiegający się
podmiot posiada co najmniej:
– decyzję lokalizacyjną,
– warunki przyłączenia do sieci elektroenergetycznej,
– pozwolenie środowiskowe,
– udokumentowane możliwości finansowe lub źródła ich pozyskania wraz z planem
finansowym przedsięwzięcia,
– plan wykonania inwestycji (harmonogram).
27. Przewiduje się wprowadzenie dodatkowego mechanizmu potwierdzającego wiarygodność
projektów inwestycyjnych, a także ustanowienie sankcji wykluczających udział w aukcji
podmiotów zgłaszających mało wiarygodne projekty inwestycyjne (równolegle do
procedur prekwalifikacji).
28. W celu obiektywizacji procesu aukcyjnego zostaną wprowadzone ceny referencyjne dla
technologii odnawialnych źródeł energii. Ceny referencyjne obliczane są
w technologicznie uzasadnionych przedziałach mocy zainstalowanej energii elektrycznej,
odrębnie dla każdej technologii OZE.
29. Ceny referencyjne (które będą jednocześnie cenami maksymalnymi) powinny być
ustalone na poziomie, który zapewnia, że około 80% projektów może znaleźć się powyżej
progu opłacalności przy obecnie dostępnych technologiach.
30. Obliczenia cen referencyjnych zostaną wykonane przez Ministra Gospodarki, przy
uwzględnieniu analiz przygotowanych przez wybrane jednostki doradcze lub naukowobadawcze,
z odpowiednim doświadczeniem i o uznanej pozycji.
31. Rozwój energetyki prosumenckiej będzie promowany na obecnych zasadach (ułatwienia
wprowadzone w ramach nowelizacji ustawy – Prawo Energetyczne), tj.:
– zwolnienie osób fizycznych z obowiązku prowadzenia działalności gospodarczej
polegającej na wytwarzaniu energii elektrycznej w mikroinstalacji.
– zwolnienie osób fizycznych z obowiązku uzyskania koncesji na wytwarzanie energii
elektrycznej w mikroinstalacji.
– wprowadzenie obowiązku zakupu nadwyżek energii elektrycznej, która została
wytworzona w mikroinstalacji przez kolejnych 15 lat, po cenie 80 % średniej ceny
sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym, ogłoszonej przez Prezesa
URE.
– promowanie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w nowo oddanych
budynkach lub poddanych generalnemu remontowi (od dnia 1 stycznia 2015 r.).
– ułatwienia związane z przyłączeniem do sieci dla mikroinstalacji (do 40 kW mocy).
32. Ponadto, planuje się stworzenie programów dedykowanych wsparciu inwestycyjnemu dla
powstawania nowych mocy w mikroenergetyce, np. NFOŚiGW, WFOŚiGW, programy
operacyjne, GIS (Green Investment Scheme - System Zielonych Inwestycji).
33. Szacunki Ministerstwa Gospodarki wskazują, i? powyższe działania umożliwią
osiągnięcie zakładanych celów w sposób zapewniający utrzymanie, a nawet umocnienie
konkurencyjności polskiej gospodarki.
34. Wstępne wyliczenia Ministerstwa Gospodarki pokazują, i? koszt systemu wsparcia dla
OZE w 2020 r., może zostać ograniczony o ponad połowę (wykres 3), przy zapewnieniu
wytwarzania 32,4 TWh energii elektrycznej.
35. Wdrażane rozwiązania aukcyjne zapewnią mo?liwość elastycznego kontrolowania ilości
i struktury mocy OZE w systemie elektroenergetycznym oraz całkowitych kosztów
wsparcia tych źródeł.
36. Istotne znaczenie ma fakt, iż oprócz nowego systemu wsparcia dla przemysłowych
instalacji OZE, dodatkowe, dedykowane wsparcie będzie kierowane dla sektora MSP
w celu dywersyfikacji struktury wytwarzanej energii elektrycznej oraz zapewnienia
maksymalizacji wykorzystania lokalnych zasobów energetycznych.

Z poważaniem,
Janusz Piechociński
janusz@piechocinski.pl, piechocinski.blog.onet.pl, piechocinski.pl, prezespsl.pl