Od 1 maja 2004 r. każdy przedsiębiorca, który zamierza importować bądź eksportować towary rolno-spożywcze, będzie zobowiązany do uzyskania licencji, wydawanej przez Agencję Rynku Rolnego.
Obowiązkiem uzyskania licencji zostaną objęci wszyscy przedsiębiorcy prowadzący handel z krajami spoza Unii Europejskiej. Odczują do zwłaszcza firmy, które współpracują z krajami Wspólnoty Niepodległych Państw. Licencje nie będą natomiast potrzebne w kontaktach z krajami UE, gdyż obrót towarowy w ramach Wspólnoty jest traktowany jako wymiana wewnętrzna.
Obowiązek posiadania licencji jest wymogiem unijnym. Dokument ten uprawnia i zobowiązuje przedsiębiorcę do importu i eksportu towarów rolno-spożywczych w ilościach określonych w licencji oraz w terminie jej ważności. W ten sposób np. eksporter wieprzowiny na Ukrainę będzie musiał dokładnie określić, ile w danym czasie zamierza wyeksportować swojego towaru. Służby celne będą poświadczać wykorzystanie licencji, np. co do ilości eksportowanych towarów.
O licencje będą mogli ubiegać się przedsiębiorcy – osoby fizyczne i prawne.
Szczegółowe wymagania, które powinien spełnić wnioskujący o licencje, określają
unijne rozporządzenia rynkowe, które po akcesji będą stosowane w Polsce wprost.
Jednym z wymogów jest np. udowodnienie prowadzenia działalności handlowej danym
towarem w określonym czasie, a także wykazanie, że jest się płatnikiem VAT
itp.
Wnioski o udzielenie licencji będzie można składać w Agencji Rynku
Rolnego i jej oddziałach terenowych. Nie są jeszcze znane szczegóły całego
postępowania, jak również termin, od którego można ubiegać się o przyznanie
licencji.
Niewątpliwym utrudnieniem dla firm będzie obowiązek złożenia zabezpieczenia, które jest gwarancją spełnienia zobowiązań wynikających z wydanej licencji importowej/eksportowej. Przewidziano dwa rodzaje takich zabezpieczeń: gotówkę lub gwarancję bankową. Dokładne stawki nie są jeszcze znane. Jednak z informacji przekazanych przez ARR wynika, że będą to kwoty przewyższające wartość dokonywanej transakcji.
Z posiadaniem licencji wiążą się też przywileje. Dokument ten upoważnia do ubiegania się o przyznanie refundacji do eksportu. Jest to jeden z elementów wsparcia Wspólnej Polityki Rolnej. Refundacja jest formą dopłaty, która pokrywa, częściowo lub całkowicie, różnicę między wysokością cen produktów na rynkach światowych oraz na rynku wewnętrznym UE. Stawka refundacji jest ustalana przez Komisję Europejską.
Oprócz eksportu, licencjonowaniem zostanie objęty również import. Licencją objęta zostanie każda ilość importowanego towaru (m.in. kontyngenty na import zbóż, mięsa wołowego, wieprzowego, bananów, wina itd.). Przedsiębiorca będzie zobowiązany przedstawić służbom celnym ważną licencję importową, na której służby celne dokonają potwierdzenia ilości sprowadzonych towarów.