Rynek zbóż po akcesji do UE

Rozwój produkcji zbóż po akcesji Polski do Unii Europejskiej będzie przebiegał głównie pod wpływem zmian w opłacalności produkcji - twierdzi dr Michał Kisiel z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa w opracowaniu na temat rynku zbóż w pierwszych trzech latach po akcesji.

W pierwszym roku po wejściu Polski do UE może obniżyć się dochodowość produkcji pszenicy. Natomiast zwiększy się znacząco opłacalność produkcji jęczmienia, kukurydzy i żyta - wynika z rachunków symulacyjnych wykonanych przez ekonomistów dla poszczególnych gatunków zbóż.

Wpływ na to będą miały będą dwa elementy unijnego wsparcia rynku zbóż: wsparcie dochodów rolników poprzez system cen interwencyjnych i interwencyjny skup zbóż oraz regulacja handlu zagranicznego zbożami oraz przetworami. 

Polski system wsparcia tego rynku będzie się różnić od unijnego wysokością stawek dopłat bezpośrednich, źródłami finansowania tych dopłat oraz sposobem ich podziału między gospodarstwa rolne. Polska wynegocjowała z UE zastosowanie tzw. systemu uproszczonego dopłat dla rolników.

W pierwszych trzech latach polscy rolnicy otrzymywać będą 25, 30 i 35 proc. unijnych stawek dopłat do tony plonu referencyjnego (wielkość produkcji na hektar). Plon referencyjny dla upraw polowych został ustalony na poziomie 3,0 t/ha. Wynika to ze średniego plonu zbóż w Polsce w latach 1994/95-1998/99.

Podstawowe stawki będą mogłyby być podwyższone do 55, 60 i 65 proc. unijnych z krajowego budżetu. Dopłaty będą rozdzielane w zależności od obszaru użytków rolnych.

Wg Kisiela, akcesja prawdopodobnie nie będzie miała większego wpływu na ogólne krajowe zużycie zbóż, z pewnością jednak - zwłaszcza w pierwszym roku po akcesji - będzie wpływała na kształtowanie się rynku zbóż, powodując różne zawirowania.

Np. przewidywana likwidacja systemu niskooprocentowanych kredytów na przechowalnictwo i przetwórstwo zbóż przyczyni się do ograniczenia liczby przedsiębiorców zainteresowanym skupem na zapas.      

W uprzywilejowanej pozycji znajdą się przedsiębiorcy dysponujący środkami finansowymi. Zyskają bowiem możliwość dyktowania warunków dostawcom zbóż, którzy zmuszeni będą do sprzedaży zboża w trakcie żniw lub tuż po nich.

Kisiel uważa, że wynegocjowane w Kopenhadze warunki integracji w sektorze zbożowym generalnie zapewnią polskim rolnikom poprawę opłacalności produkcji zbóż, a tym samym wzrost dochodowości gospodarstw.