Prace transportowe w rolnictwie

W naszych gospodarstwach rolnych wykonuje się bardzo często różne prace transportowe, zarówno ręcznie, jak również za pomocą prostych urządzeń lub mechanicznych środków transportowych. Roboty te, choć dość proste, są niebezpieczne. Najczęściej prowadzą do nadmiernego obciążenia, schorzeń oraz wypadków.

Drabiny

Szczególnie niebezpieczne są czynności transportowe wykonywane w tak zwanym "pionie", często z wykorzystaniem starych, złych technicznie drabin. Łatwo wówczas o nieszczęśliwy upadek z wysokości. Bardzo groźne są również niezakryte otwory technologiczne w stropach.

Maria G. wynosiła z piwnicy kosz z ziemniakami. Nie zauważyła, że w starej drabinie, którą zrobił kiedyś jej ojciec, szczeble są obluzowane i spróchniałe. Jeden ze szczebli pękł pod jej ciężarem. kobieta upadając zwichnęła rękę. Niewiele brakowało, a zdarzenie mogło skończyć się poważnymi obrażeniami.

Upraszczając sobie życie:
Przenoszenie ładunków, gdy tylko to możliwe, zastąpmy to przewożeniem. Najpierw jednak wyrównajmy podwórko, a najczęściej używane ścieżki, na przykład między oborą a stodołą, dostosujemy do możliwości korzystania z podręcznych wózków lub taczek.

Niesprawne taczki i wózki też mogą stwarzać zagrożenie. Dlatego zadbajmy o ich stan techniczny, a przede wszystkim sprawdźmy, czy uchwyty wyposażone są w ochronniki dłoni.

Przenoszenie ładunków

Janusz G. uchodził we wsi za siłacza. Często przechwalał się, że może podnieść i przenieść jednocześnie dwa worki z nawozem. Gdy pewnego dnia, w GS, podnosił dwa takie worki – upadł i już nie wstał. Lekarz stwierdził trwałe uszkodzenie kręgosłupa. Teraz Janusz G. nie może nic nosić, chodzi o kuli i żyje z renty inwalidzkiej.

Pamiętajmy zawsze, by:

• ciężar ładunku dostosować do swoich, chwilowych możliwości,
• prace transportowe, o ile to jest możliwe, wykonywać przy dobrej pogodzie, unikając ciemności.

Podnoszenie i przenoszenie ciężkich ładunków może prowadzić, zarówno do deformacji, jak i uszkodzeń ciała. Szczególnie czynności te niebezpieczne są dla dzieci i kobiet. Dlatego przy transporcie ręcznym tak ważna jest odpowiednia postawa ciała w momencie podnoszenia. Zobaczmy na rysunku jak należy podnosić ciężary.

Duże ciężary mogą być przenoszone przez kilka osób. Zespół powinien być zgrany, czynności skoordynowane, a podnoszenie i opuszczanie ciężarów wykonywane przez wszystkich na umówiony wcześniej sygnał.

Sprzęt zmechanizowany

Mechanizacja rolnictwa to duże ułatwienie, ale i duże zagrożenie, jeżeli brakuje wyobraźni.

Wojciech L. wraz z rodziną ładował ziemniaki na przyczepę. Przed uruchomieniem ciągnika rolnik nie sprawdził, że sąsiad postanowił zabrać spod koła przyczepy parę ziemniaków. Ruszająca przyczepa przygniotła sąsiadowi lewą rękę, łamiąc ją w wielu miejscach. Lekarze musieli amputować kończynę.

Pamiętajmy, że przy załadunku i rozładunku materiałów objętościowych, takich jak słoma i siano, należy:

• zabezpieczyć zestaw (ciągnik i przyczepę) przed samoczynnym ruszeniem,
• zastosować wystarczająco długą drabinę umożliwiającą bezpieczne zejście z ładunku,
• przed ruszenie upewnić się, czy nikt nie przebywa na przyczepie i między przyczepą a ciągnikiem,
• ładunek rozmieścić równomiernie tak, aby nie spadał z przyczepy,
• masa ładunku powinna być dostosowana do ładowności przyczepy i siły uciągu ciągnika.

Stosując ładowarki mechaniczne należy sprawdzić, czy czynności tych nie wykonuje się pod linią energetyczną. W czasie pracy należy zwrócić szczególną uwagę na osoby postronne. Jeżeli ktoś się znajdzie w zasięgu pracy ładowarki, należy natychmiast przerwać pracę.

Leon J. wciągał pod górkę traktorem dwie, załadowane żwirem przyczepy. Ciągnik nie mógł podjechać. Rolnik, zamiast poprosić o pomoc sąsiada mającego lepszy sprzęt, postanowił sam odczepić drugą przyczepę. Niestety, zapomniał ja zabezpieczyć klinem podłożonym pod koła. Nie zwrócił tez uwagi, że stojący na skłonie zestaw ma napięte zaczepy. Do wybicia sworznia spinającego drugą przyczepę użył młotka. Wybity sworzeń nagle wyskoczył, a dyszel przyczepy raptownie odbił w prawo, łamiąc rolnikowi prawą nogę. Przyczepa stoczyła się do rowu.

Pojazdy

Rolnik, korzystając z dróg publicznych, musi przestrzegać przepisów kodeksu drogowego. Zezwalają one na prowadzenie tylko sprawnych pojazdów i tylko tym osobom, które mają prawo jazdy odpowiedniej kategorii do prowadzonego pojazdu i są trzeźwe. Łamiąc przepisy kodeksu drogowego narażamy nie tylko swoje życie, ale także innych użytkowników dróg publicznych.

Pijany Janusz K. wracał z biesiady wozem konnym. Koń, jak zwykle, zatrzymał się przed przejazdem kolejowym. Zirytowany gospodarz zdzielił konia batem. Zwierze gwałtownie ruszyło wprost pod nadjeżdżający pociąg. Koń zdążył – woźnica nie.

Cezary W., prowadząc samochód ciężarowy w nocy, w czasie mijania na wąskiej drodze z ciągnikiem rolniczym, zahaczył o przyczepę, która na rozłożonych i podwieszonych na łańcuchach burtach miała ułożone siano. Przyczepa nie miała obrysowych świateł i dlatego kierowca ciężarówki jej nie zauważył.

Pojazd rolniczy, poruszający się po drogach publicznych, zarówno w dzień, jak i w nocy, musi być wyposażony w następującą, sprawną instalację świetlną:

• światła pozycyjne przednie,
• światła mijania,
• światła drogowe,
• światła kierunkowskazów.

Natomiast z tyłu muszą być zainstalowane:

• światła pozycyjne (czerwone),
• kierunkowskazy,
• światła hamowania,
• światła odblaskowe w kształcie innym niż trójkąt,
• trójkąt odblaskowy wyróżniający pojazd wolnobieżny.

Światła te muszą być zawsze widoczne, dlatego należy je utrzymywać w czystości.

Przyczepa ciągnika również musi być wyposażona w sprawna instalację oświetleniową. Dodatkowo musi mieć światła odblaskowe w kształcie trójkąta oraz trójkąt odblaskowy, wyróżniający pojazd wolnobieżny. Identyczne oświetlenie musi mieć każda maszyna rolnicza ciągnięta przez traktor po drodze publicznej. Brak, lub niesprawne oświetlenie jest często przyczyną wielu tragicznych wypadków drogowych. 

Do obowiązków kierującego pojazdem należy także rozmieszczenie i odpowiednie zabezpieczenie ładunku przed wypadnięciem. 

Kodeks drogowy określa dopuszczalna szerokość pojazdów rolniczych. Nie może ona być większa niż 3 metry. Pojazdy o szerokości większej niż 2,5 metra powinny być zawsze wyposażone w światła obrysowe – barwy białej, widoczne od przodu i barwy czerwonej – z tyłu. Sprawne działanie tych świateł jest szczególnie istotne w nocy dla kierowców pojazdów nadjeżdżających z przeciwka, bowiem w wielu ciągnikach światłą przednie umieszczone są blisko środka pojazdu.

Przedstawione przykłady mówią o najczęstszych zagrożeniach, występujących w transporcie rolnym. Zostały tu przytoczone w celu przypomnienia lub wskazania, jak nie należy postępować  przy wykonywaniu prac rolnych, czy też w trakcie poruszania się pojazdów rolnych konnych lub mechanicznych po drogach komunikacji publicznej. 

Chcemy zwrócić przy tym uwagę, że często nawet najmniejsze niedopatrzenie ze strony rolnika może w efekcie doprowadzić do tragedii, której przyczyną jest, zarówno utrata życia, jak i straty ekonomiczne, poniesione w gospodarstwie.

Jeśli wyeliminowane zostanie choćby jedno, pozornie małe niedociągnięcie – będzie to duża satysfakcja dla nas, że wspólnie udało się uniknąć niepotrzebnego zdarzenia.