Przedwschodowe zwalczanie chwastów w burakach cukrowych

Zbliża się termin siewu buraka cukrowego. Dla producentów to czas podjęcia ostatecznej decyzji dotyczącej wyboru technologii odchwaszczania. Burak cukrowy jest wyjątkowo wymagający w kwestiach ochrony herbicydowej. Jest to spowodowane przede wszystkim bardzo długim i powolnym okresem kiełkowania i początkowego wzrostu. Konkurencyjność roślin buraka w stosunku do roślin chwastów, od siewu do zakrycia rzędów przez liście (6 do 8 tygodni) jest niewielka. Priorytetem każdego producenta w tym krytycznym okresie powinno być utrzymanie plantacji wolnej od chwastów.

Każde zaniechanie, błąd czy zaniedbanie na tym etapie uprawy może spowodować niemożliwe do naprawiania konsekwencje – inwazję chwastów trudnych do zwalczenia w późniejszym terminie, a co za tym idzie znaczne obniżenie plonów. Dlatego tak istotny jest wybór odpowiedniego preparatu, terminowość i precyzja jego użycia. Jest to bardzo ważne także z uwagi na dość wysokie koszty chemicznej ochrony plantacji, która może wynosić nawet kilka procent wartości plonu. O wyborze technologii odchwaszczania decyduje przede wszystkim stan i stopień zachwaszczenia, wielkość plantacji, poziom agrotechniki czy przebieg pogody podczas przeprowadzania oprysku.

Poplony i nicienie

Buraki cukrowe są powszechnie uprawiane na glebach żyznych w płodozmianie ze zbożami ozimymi, zwłaszcza po pszenicy ozimej i jęczmieniu ozimym. Dość często z poplonem takim jak gorczyca biała czy rzodkiew oleista sianym jesienią roku poprzedniego, zwłaszcza po jęczmieniu ozimym. Poplon ten nie tylko służy do ochrony gleby, ale jest pomocny w kontroli nicieni (mątwik burakowy Heterodera schachtii), które mogą powodować poważne uszkodzenia buraka cukrowego. Istnieją odmiany gorczycy i rzodkwi oleistej wyhodowane specjalne w celu stymulowania rozwoju cyst mątwika, który nie znajdując żywiciela w postaci roślin buraka, ginie i tym samym zmniejsza się jego populacja.

W takim zmianowaniu buraków cukrowych, w porównaniu do tradycyjnej uprawy, można oczekiwać na wiosnę więcej gatunków chwastów, takich jak: komosa biała, szarłat szorstki. Ponadto, należy liczyć się z występowaniem gatunków pospolitych dla zbóż ozimych, takich jak: fiołek polny, gwiazdnica pospolita i przytulia czepna. Te chwasty mają szczególne znaczenie, gdyż jeśli  przetrwają zimę muszą być zwalczane w zaawansowanym stadium rozwoju, na przykład fiołek polny. Dodatkowo, musimy zadbać o same rośliny poplonu, które przetrwały zimę, w tym szczególnie stare rośliny rzodkwi oleistej są bardzo trudne do zwalczania wiosną przed siewem buraków cukrowych.

I wreszcie często spotykamy dobrze znane gatunki wieloletnie, takie jak perz czy ostrożeń polny.  Powszechnie na plantacjach spotkamy również rumian polny, rdesty, marunę bezwonną. Lokalnie na niektórych plantacjach rolnicy zmagają się także z samosiewami rzepaku, przetacznikami, tasznikami, tobołkami, psianką czarną, bratkiem polnym, niezapominajką czy poziewnikiem szorstkim.

Herbicyd na trudne warunki

Jak wiele innych upraw burak cukrowy jest dość wrażliwy na konkurencję chwastów podczas początkowego rozwoju do fazy 8 liści. Ale nawet po tym etapie wzrostu, ciężka konkurencja może grozić ze strony chwastów takich, jak komosa biała, szarłat szorstki, ostrożeń polny czy perz.

Ponadto, buraki cukrowe są wrażliwe na fitotoksyczne działanie  herbicydów. Dlatego też, dostępne selektywne herbicydy, muszą być stosowane w odpowiedniej dawce, aby nie powodować uszkodzeń plantacji. Większość produktów dostępnych ma zatem wyraźne ograniczenia w kontrolowaniu chwastów w zaawansowanym stadium rozwoju. W praktyce, ogólną rekomendacją dla tych produktów jest stosowanie ich w fazie między rozwojem liścieni, a fazą 2 liści chwastów.

Jedną ze skuteczniejszych substancji aktywnych przeznaczonych do przedwschodowej walki z chwastami w uprawie buraka cukrowego jest glifosat.  Zabiegi wykonane przy jego użyciu  są wyjątkowo efektywne, gdyż ta substancja blokuje w roślinach proces syntezy aminokwasów, co prowadzi do zamierania całych chwastów – od korzeni po wierzchołki wzrostu. Glifosat jest pobierany wyłącznie przez części zielone roślin bezpośrednio opryskane i nie jest absorbowany przez korzenie z gleby. Daje to użytkownikom ogromne możliwości wykorzystania tego związku w ochronie plantacji w okresie, gdy chwasty wzeszły przed siewem lub tuż przed wschodami uprawy. Zaletą środków zawierających tę substancję czynną jest niszczenie wszystkich jednorocznych gatunków chwastów oraz chwastów wieloletnich, w tym bardzo uciążliwego – perzu. Należy jednak pamiętać, iż w przypadku stosowania po siewie, glifosat aplikuje się minimum trzy dni przed wschodami roślin uprawnych. Nie można zapominać,  iż skuteczność oprysku przeprowadzonego w tym terminie jest ściśle skorelowana z pogodą. Trzeba zatem wybrać preparat, który maksymalnie uniezależni efekt zabiegu od przebiegu warunków atmosferycznych. Glifosat glifosatowi nierówny. Formulacja środka oparta na soli potasowej glifosatu zapewnia wysoką koncentrację i zmniejsza o około 30% dawkę preparatu, co niewątpliwie redukuje koszty wykonania zabiegu, które w przypadku ochrony buraka cukrowego mają  kolosalne znaczenie, a ponadto rozszerza efektywność działania preparatu w zakresie temperatur od 2ºC. Tego typu produkty wyróżnia szybkie pobieranie i przemieszczanie do korzeni substancji czynnej, możliwość stosowania w niesprzyjających warunkach i wysoka skuteczność działania również w twardej wodzie. Można je aplikować już po godzinie od opadów deszczu, a prace polowe rozpocząć nawet po 24 godzinach od wykonania zabiegu. A zatem nie tylko ważna jest znajomość działania substancji aktywnej herbicydu. Istotna jest także jego formulacja.

Przykładem takich herbicydów jest Roundup Flex 480 i Roundup 360 Plus. Decydując się na ich zastosowanie przed siewem lub przed wschodami buraków, niszczymy wszystkie chwasty, które pojawiły się do tej pory, zwłaszcza te starsze, lepiej ukorzenione, a tym samym zmniejszamy ryzyko związane ze stosowaniem herbicydów powschodowych. To staje się jeszcze ważniejsze w warunkach prowadzenia uprawy uproszczonej, ponieważ w tym przypadku  mechaniczne zwalczanie chwastów jest ograniczone.

Przed zastosowaniem wybranego herbicydu bezwzględnie należy zapoznać się z zaleceniami zawartymi w etykiecie preparatu, gdyż informacje te pomogą ustalić odpowiedni termin, sposób i technikę wykonania efektywnego zabiegu.

Anna Rogowska