Regulowanie rynku wołowiny

Przedmiotem regulacji są: żywe bydło i cielęcina, świeża, mrożona lub schłodzona wołowina i cielęcina; wołowina i cielęcina solone; podroby wołowe lub cielęce; przetworzone lub w puszkach produkty zawierające wołowinę, cielęcinę lub podroby, tłuszcz wołowy lub cielęcy.

Cena

Corocznie ustalana jest cena interwencyjna będąca ceną kierunkową dla działań związanych ze wspieraniem rynku wołowiny. Cena interwencyjna dotycząca tusz bukatów i młodych byków w klasie R3 (wg wagi poubojowej) we wszystkich krajach członkowskich. W roku 1995/96 cena interwencyjna wynosiła 347,50 ECU / 100 kg.

Interwencja

Zostaje uruchomiona, gdy w czasie dwóch kolejnych tygodni:

• przeciętna cena w UE dla danej jakości mięsa lub klasy jakości znajduje się poniżej 84% ceny interwencyjnej oraz
• przeciętna cena rynkowa w kraju członkowskim dla tej samej jakości lub klasy jakości znajduje się poniżej 80% ceny interwencyjnej.

Za pośrednictwem narodowych instytucji interwencyjnych skupuje się półtusze bukatów i młodych byków oraz magazynuje je.
UE przejmuje w ten sposób ryzyko zbytu półtusz, których stała się właścicielem. Celem interwencji jest zapobiec spadkowi cen lub go łagodzić. Podstawowymi elementami interwencji są cena interwencyjna oraz system monitorowania cen powiązany z klasyfikacją handlową UE. Poszczególne kraje członkowskie informują cotygodniowo o ważnych, przeciętnych cenach rynkowych tusz wg kategorii i klas handlowych. Te informacje są podstawą obliczania ważonych cen rynkowych UE.

Każdorazowe ceny skupu interwencyjnego ustalane są w trybie przetargu. Skup interwencyjny jest uruchamiany, gdy wcześniej wymienione warunki nie są spełnione w czasie dwóch kolejnych tygodni.
Zakupy interwencyjne UE wynosiły rocznie:

• 1993 - 750 tys. t,
• 1994 - 650 tys. t,
• 1995 - 550 tys. t,
• 1996 - 400 tys. t,
• 1997 - 350 tys. t.

Ponadto istnieje siatka bezpieczeństwa w postaci obligatoryjnej interwencji wprowadzonej, gdy przetargi interwencyjne nie odnoszą pożądanego skutku (nie oczyszczają rynku). Siatka ta jest rozpinana, gdy w przeciągu dwóch kolejnych tygodni:

• przeciętna cena na rynku UE płacona za bukaty i młode byki, znajduje się poniżej 78% ceny interwencyjnej, a jednocześnie
• przeciętna cena rynkowa bukatów i młodych byczków w kraju członkowskim lub na części jego terytorium znajduje się poniżej 60% ceny interwencyjnej.

Zakupy w ramach interwencji obligatoryjnej nie są zaliczane do wyżej wymienionych maksymalnych zakupów interwencyjnych.
Skupiona w trybie interwencyjnym wołowina może być zbywana na rynku UE tylko w ograniczonym stopniu ze względu na strukturalną nadprodukcję. Główna część jest eksportowana przy pomocy subwencji, pozostała część zbywana jest po niskich cenach (światowych) unijnym producentom konserw i przekazywana na cele socjalne.

Dodatkowo albo zamiast zakupów interwencyjnych można stosować dotacje do prywatnego magazynowania (5-6 miesięcy), dzięki czemu publiczne magazynowanie może być zredukowane. Trudności z nadzorem i kontrolą, właściwe temu instrumentowi, spowodowały jednak preferowanie wycofania nadwyżek z rynku przez zakupy interwencyjne.

Pochodząca ze skupu interwencyjnego wołowina sprzedawana jest na rynku wewnętrznym po przetargach. Wołowina ze skupu interwencyjnego oferowana na przetargu obejmuje jedynie mięso z bukatów o określonej jakości (tusze lub półtusze); minimalna oferowana ilość wynosi 10 t; cena nie może przekroczyć 8 ECU / 100 kg ponad cenę bukatów Klasy III, waga tusz nie może przekraczać 340 kg.

Dotacje wyrównawcze

Stosuje się pięć rodzajów dotacji wyrównawczych:

Dotacja do chowu krów karmiących.
Warunkiem uzyskania dotacji jest nie przekroczenie wielkości stada krów karmiących z roku bazowego (1990, 1991 lub 1992). Wybór roku bazowego należy do państw członkowskich. Rolnicy mający kontyngent ponad 120 tys. kg mleka nie otrzymują tej dotacji. W ostatnich latach dotacja rosła i wynosiła 70 ECU / sztukę w 1993 r., 95 ECU / sztukę w 1994 r., 144,90 ECU / sztukę w 1995 r. Ponadto państwa członkowskie mogą oferować dodatkowe dotacje w wysokości do 30,20 ECU / sztukę. Uprawnienia do dotacji na krowy karmiące mogą podlegać transferowi między producentami, mogą być również okresowo dzierżawione.

1. Dotacja do chowu bukatów.
   Przyznawana jest na bukaty w wieku 10-22 miesiące. Można otrzymać dwie dotacje: pierwszą, gdy bukat ma 10 miesięcy i drugą, gdy ma 22 miesiące. Dotację można otrzymać najwyżej na 90 sztuk zwierząt (w każdej z tych dwóch grup wiekowych). Liczba podań o dotacje ograniczona jest limitem. Jeżeli liczba podań o dotację przekracza limit, dotacje są proporcjonalnie zmniejszone. W ostatnich lat dotacja rosła i wynosiła : 60 ECU / sztukę w 1993 r., 75 ECU / sztukę w 1994 r., 108,68 ECU / sztukę w 1995 r.
2. Dotacja do chowu ekstensywnego.
   Jeżeli obsada bydła jest poniżej 1,5 sztuki dużej (SD) na hektar można skorzystać z tej dopłaty. Wysokość dopłaty wynosi 36,20 ECU / sztukę. Dotacja ta jest wypłacana obok dotacji na krowy karmiące i bukaty.
3. Dotacja do chowu na terenach górzystych.
   Dotowany jest chów krów (nie mlecznych) i zacielonych jałówek w stadach.
4. Dotacja związana z sezonowością.
   Dotacja ta ma zapobiegać koncentracji uboju jesienią. Jeżeli ponad 40% ubojów odbywa się pomiędzy 1 września a 30 listopada, producenci otrzymują 72,50 ECU / sztukę pod warunkiem, że ubój zostanie przesunięty na okres pomiędzy 1 stycznia a 30 kwietnia. Dotacja może być przyznana na bukaty, które wcześniej objęto dotacja do chowu bukatów.

Dotacje do chowu krów karmiących i bukatów uzależnione są również od wielkości obsady bydła w tym - krów mlecznych (liczba sztuk na hektar pastwiska lub na hektar upraw paszowych). Przy liczeniu wielkości obsady brane są również pod uwagę maciorki owcze. Limity obsady są corocznie zmniejszane: 1993 - 3,5 sztuki przeliczeniowej / ha, 1994 - 3,0 sztuki, 1995 - 2,5 sztuki, 1996 - 2,0 sztuki przeliczeniowej / ha.

Regulacje w imporcie i eksporcie

Wskutek niższych cen światowych i strukturalnej nadprodukcji wołowiny w UE pobierano przy imporcie z krajów trzecich obok cła wg wspólnorynkowych stawek celnych także dopłaty importowe. Znamienne, zróżnicowane zależnie od stosunku ceny światowej do ceny w UE dopłaty importowe zostały od 1.06.1995 r. zamienione w ekwiwalenty taryfowe (postanowienia GATT / WTO). Bazą do obliczenia ekwiwalentów taryfowych są lata 1986-88. Wyjściowy ekwiwalent taryfowy wynika z różnicy ceny interwencyjnej powiększonej o 10% i ceny światowej. Istniejące cła i bazowy ekwiwalent taryfowy ma być zredukowany o 36%.

Import w przeważającej swej części odbywa się w ramach specjalnych regulacji (kontyngentów). Kontyngenty uległy w ostatnich latach zwiększeniu i są w dużej części potwierdzone przez postanowienia GATT/WTO. Stanowią handlowo- polityczne przywileje dla krajów trzecich, stwarzając daleko idące ułatwienia dla rynku UE.

Kontyngent preferencyjnego dostępu do rynku UE dla mięsa z młodych ekstensywnie wypasanych zwierząt jest wydzielony dla Argentyny, USA, Kanady, Australii, Urugwaju bądź jest ogólnie dostępny (wołowina mrożona i jej elementy). Jednakże decyzją UE kontyngent wołowiny mrożonej może być również obwarowany wymogiem bardzo wysokiej jakości, co w praktyce adresuje go do wcześniej wymienionych krajów.

Obok kontyngentu preferencyjnego stosowany jest kontyngent minimalnego dostępu do rynku, w którym nie wymienia się konkretnych krajów - dostawców. Obowiązuje jednak i w tym przypadku warunek wysokiej jakości mięsa z młodych ekstensywnie wypasanych zwierząt, co wyklucza polskich dostawców z tego rynku.

Cło na wołowinę w kontyngentach wynosi 20%, zaś poza kontyngentami stawki są zróżnicowane i wahają się od 18,8%+207,70 ECU / 100 kg netto do 18,8%+446,70 ECU / 100 kg netto.
W przypadku niespodziewanie szybkiego wzrostu importu lub wyjątkowo niskich cen oferowanej wołowiny może być zastosowana specjalna klauzula ochronna (wg GATT), pozwalająca pobierać dodatkowe cło. Zależnie od udziału importu w spożyciu stosuje się progi między 105% (gdy wysoki udział import) a 125% (niski udział importu w spożyciu). Przy przekroczeniu średnich cen importowych z okresu 1986-88 o więcej niż 10% można podnieść stawki celne aż do 90% różnicy ceny, jeśli jednocześnie zwiększył się volumen importu.

Eksporterzy wołowiny mogą uzyskać subsydia eksportowe wyrównujące różnicę między ceną UE a ceną światową.
Subsydia eksportowe mogą być zróżnicowane w zależności od kraju docelowego. Stosowane są licencje eksportowe określające wysokość subsydiów; eksporter zobowiązany jest wnieść kaucję.
Dostosowanie polskiego rynku żywca wołowego do wymagań unijnych wymaga zmian wśród wszystkich segmentów rynku produktów zwierzęcych.

Warunkiem stosowania na polskim rynku żywca wołowego cen interwencyjnych i dotacji wyrównawczych będzie:

• powszechne stosowanie rozliczeń w oparciu o jednakową kwalifikację tusz wołowych (wg normy EUROP);
• wprowadzenie powszechnej identyfikacji i rejestracji zwierząt;
• przyjęcie metody obliczenia jednostki żywego inwentarza oraz metody obliczania powierzchni paszowej;
• stworzenie systemu informacji rynku dotyczącej udziału poszczególnych klas w uboju.

Dotacje wyrównawcze będą mogły być uzyskiwane przez gospodarstwa specjalizujące się w wielkotowarowym chowie żywca wołowego. Wysokie wymagania jakościowe uniemożliwiają korzystanie z cen interwencyjnych i dotacji wyrównawczych przez małych producentów.