Cukier

Wspólna organizacja rynku cukru obejmuje następujące towary w stanie naturalnym:

• cukier buraczany lub trzcinowy i chemicznie czystą sacharozę w postaci stałej,
• buraki cukrowe i trzcinę cukrową,
• melas powstały z ekstrakcji lub rafinacji cukru,
• cukier i syrop klonowy oraz inne cukry w formie stałej i syropy cukrowe,
• sztuczny miód i karmel,
• wysłodki buraczane, bagasę i inne odpady z produkcji cukru,
• izoglukozę i smakowe lub barwione syropy izoglukozy,
• syrop inulinowy.

Ograniczanie produkcji

Podstawowym instrumentem stabilizacji rynku, który również ogranicza produkcję cukru w Unii Europejskiej są kwoty (limity produkcji) cukru A i B. Kwota A przeznaczona jest na konsumpcję krajową, a kwota B na eksport (z dopłatami).

Kwoty spełniają trzy podstawowe funkcje:

• limitują wielkość produkcji i wielkość dopłat do eksportu),
• umożliwiają stabilizację wielkości sprzedaży,
• umożliwiają stabilizację cen cukru. Cukier wyprodukowany ponad kwoty

A+B, czyli tzw. cukier C, nie może być wprowadzony na rynek Unii i musi być wyeksportowany w stanie nieprzetworzonym przed l stycznia po zakończeniu danej kampanii, bez dopłat i pod groźbą kary.

Ceny i interwencja

Ceny są drugim, podstawowym środkiem stabilizacji rynku cukru. Rada Ministrów UE ustala corocznie urzędowe ceny. Są to: cena interwencyjna na cukier oraz cena podstawowa i minimalna na buraki cukrowe. Ceny te obowiązują w całej Unii Europejskiej, a ich celem jest zapewnienie opłacalności produkcji cukru w ramach kwot A+B.

Cena interwencyjna dla cukru białego ustalona jest w wysokości 95% ceny docelowej. Od sezonu 1993/94 wynosi ona 63,19 EURO/100 kg. W regionach uważanych za deficytowe cena interwencyjna jest podwyższana od l ,46 do 2,34 EURO/100 kg, w celu zachęcenia producentów do zwiększenia produkcji. Agencja państwowa w danym kraju członkowskim jest zobowiązana do zakupu po cenie interwencyjnej każdej ilości cukru, jaka została wyprodukowana w danej kampanii w ramach kwot A i B, a nie została sprzedana. Dzięki bardzo dobrej organizacji rynku, od wielu lat nie było potrzeby interwencyjnego skupu cukru w Unii Europejskiej. Nadwyżki cukru na rynku likwidowane były głównie poprzez system przetargów i eksport z dopłatami.

Cena interwencyjna na cukier surowy, definiowany jako cukier o wydajności 92%, ustalana jest w oparciu o cenę interwencyjną na cukier biały, po uwzględnieniu marży przetwórczej. Cena ta obowiązuje w całej Unii, nie ma regionizacji.

Cenę bazową (podstawową) buraków oblicza się w oparciu o cenę interwencyjną na cukier biały, uwzględniając marżę przetwórczą, zawartość cukru w burakach, wpływy cukrowni ze sprzedaży melasy i koszt dostawy buraków do cukrowni. Cena ta wynosi 47,67 EURO na tonę.

Cenę minimalną na buraki cukrowe ustala się na podstawie ceny bazowej (podstawowej) na buraki. Cena ta jest jednak zróżnicowana w zależności od tego, do jakiej kwoty będzie zaliczony cukier z nich wyprodukowany. Minimalna cena na buraki cukrowe służące do produkcji cukru z kwoty A wynosi 98% ceny podstawowej (obecnie 46,72 EURO/t), natomiast dla buraków przeznaczonych do produkcji cukru z kwoty B stanowi to 68% ceny podstawowej.

Wszystkie cukrownie rozliczają się z producentami buraków na podstawie zawartości cukru w burakach, co wiąże ceny buraków z cenami cukru. Rozliczenie dokonywane jest w odniesieniu do buraka wzorcowego o zawartości cukru 16%.

Kwota cukru A+B przydzielana jest na okres od l lipca do 30 czerwca. Odpowiada ona ilości cukru spożywanego na terenie Unii oraz stanowi rezerwę przeznaczoną na zaspokojenie potrzeb konsumpcyjnych. Ilość cukru wyprodukowana w ramach kwoty A+B może być sprzedana bezpośrednio na rynkach krajów Unii Europejskiej, nadwyżka może być wyeksportowana na rynki poza krajami Piętnastki z zastosowaniem dopłat.

Kwota cukru A+B objęta jest systemem cen gwarantowanych, przy czym gwarancja ceny w stosunku do ilości wyeksportowanej dotyczy ściśle określonej ilości.

Zagospodarowanie nadwyżek

Zagospodarowanie nadwyżek produkcyjnych w Unii Europejskiej odgrywa bardzo ważną rolę, zwłaszcza w sytuacji nadprodukcji cukru w świecie i niższych cen światowych na ten towar. Gwarancją stałego zaopatrzenia rynku w cukier na odpowiednim poziomie są obecnie nie tylko ustalone kwoty produkcji cukru i ceny, czy też zakupy interwencyjne, ale także dobrze funkcjonujący system refundacji produkcyjnych, system refundacji eksportowych oraz możliwość przeniesienia części cukru C na następny sezon. Stosowanie tych mechanizmów rynkowych umożliwia regularne zaopatrzenie rynku wewnętrznego w cukier po stabilnej cenie w ciągu całego roku, zabezpiecza przed ryzykiem lokalnego niedoboru na zakończenie kampanii w jakimkolwiek regionie Unii Europejskiej.

Jednym z instrumentów zagospodarowania nadwyżek jest wspomniana wyżej możliwość przeniesienia części cukru C (do 20% kwoty A i B) na następny sezon i włączenia tej ilości do kwoty cukru A i B w nowym sezonie. Mechanizm ten spełnia swoje funkcje tylko w takiej sytuacji, gdy produkcja cukru przekraczająca krajowe zapotrzebowanie i możliwości eksportowe występuje od czasu do czasu. W ostatnich latach jednak, zanotowano nadprodukcję cukru w kolejno następujących po sobie kilku sezonach. W takiej sytuacji, każda przeniesiona na następny sezon tona cukru C ogranicza wielkość cukru kwotowego z nowej kampanii, a magazynowanie przez rok cukru przeniesionego z jednego sezonu do drugiego jest wysokim kosztem.

Podstawowym sposobem zagospodarowania nadwyżek jest eksport tego towaru na rynki trzecie, zarówno cukru nadwyżki w ramach kwoty A i B przeznaczonej na eksport z dopłatami, jak i cukru wyprodukowanego poza kwotami wysyłanego za granicę bez dopłat.

Instrumenty polityki handlowej

Cła, kontyngenty taryfowe, SSG

Import cukru do krajów Unii Europejskiej chroniony jest wysokimi stawkami celnymi, które w praktyce eliminują import, z wyjątkiem kontyngentów bezcłowych. Stałe cła importowe nakładane są od zadeklarowanej władzom celnym ceny importu na zewnętrznej granicy celnej Unii.

Unia Europejska dla potrzeb stosowania SSG, wprowadziła cenę progu ustaloną dla cukru białego, bez dodatków. Import poniżej tej ceny powoduje nakładanie dodatkowych opłat celnych.

Subsydia eksportowe

Kwota dopłaty eksportowej jest jednolita dla całego obszaru Wspólnoty. Wypłacana jest ona faktycznemu eksporterowi figurującemu na deklaracji celnej eksportowej (z możliwością odstępstwa od tej zasady). Instytucja wypłacająca subwencję zastrzega sobie możliwość przystąpienia w dowolnej chwili do kontroli wszystkich operacji powiązanych z wnioskiem o dokonanie dopłaty eksportowej.

Stawki dopłat do eksportu cukru ustalane są przez Komisję Europejską dla każdego produktu podstawowego oddzielnie.

Subsydiowanie eksportu cukru nadwyżki kwoty A+B w Unii Europejskiej działa na zasadzie samofinansowania. Źródłem pozyskiwania środków na ten cel jest opłata produkcyjna płacona przez producentów cukru i plantatorów buraków cukrowych. Stawka podstawowa wynosi 2% ceny interwencyjnej od ilości cukru w ramach kwoty A+B. W przypadku, gdy podatek wyliczony w oparciu o stawkę podstawową nie jest wystarczający, może być ustalona opłata dodatkowa, wynosząca do 30% ceny (maksymalnie do 37,5 %) ceny interwencyjnej i odnosząca się do ilości cukru w ramach kwoty B. Wysokość dopłat jest uzależniona od potrzeb pozyskiwania środków na finansowanie eksportu. Jeśli zebrane fundusze są niewystarczające dla subsydiowania eksportu, wprowadza się opłaty uzupełniające.

Licencje importowe i eksportowe

Wszelki import i eksport poza Wspólnotą jest możliwy po przedłożeniu licencji im-

portowej, lub eksportowej wydanej przez państwo członkowskie każdemu, kto złożył odpowiedni wniosek. Otrzymanie licencji poprzedzone złożeniem wniosku o jej przyznanie wiąże się także ze złożeniem wadium (kaucji), które przepada, jeśli przyznana licencja nie zostanie wykorzystana w określonym przepisami terminie. Licencja jest ważna na całym obszarze Wspólnoty.