Co zmienia udział administracji publicznej w prywatnym programie?

Udział administracji publicznej zmienia zasadniczo charakter programu – przestaje on mieć charakter programu prywatnego. Udział administracji publicznej, zarówno szczebla centralnego, jak i lokalnego lub też podmiotów z udziałem państwa może mieć dwojaki charakter.

Po pierwsze, państwo może wspierać program finansowo – przez finansowanie bezpośrednie określonych elementów programu bądź przez zmniejszanie pewnych obciążeń, które w normalnych warunkach rynkowych instytucja zarządzająca programem by ponosiła, na przykład poprzez tańszą reklamę w publicznej telewizji, ulgi podatkowe, oddelegowanie pracowników administracji do pracy na rzecz programu w ramach ich obowiązków służbowych itd.

Po drugie, państwo może podnosić renomę programu dla konsumentów przez: udział instytucjonalny w samym programie bądź nawet udział w galach honorowych, podczas których wręczane są nagrody laureatom. Każde z tych działań może zmienić charakter programu, a co za tym idzie – promowanych przez niego towarów. Działania te zatem również zmieniają charakter programu na publiczny.

W sytuacji gdy program – początkowo prywatny – poprzez udział w nim państwa zmienia charakter, stosuje się do niego wszelkie zasady rządzące obrotem gospodarczym w prawie wspólnotowym, podobnie jak ma to miejsce w przypadku promocji towarów przemysłowych. Stosuje się zatem do niego zasady swobodnego przepływu towarów, reguły konkurencji czy też bezwzględny zakaz dyskryminacji towarów z innych państw członkowskich Unii.

Oprócz tych ograniczeń o charakterze generalnym istnieją również ograniczenia, które stosuje się tylko i wyłącznie do towarów rolno-spożywczych.

W przypadku takich towarów państwo może w ściśle ograniczony sposób udzielać na ich rzecz pomocy publicznej. Programy
takie mogą promować wyłącznie wysoką jakość towarów, a ponadto promocja ta nie może się łączyć z chronionym na poziomie wspólnotowym pochodzeniem geograficznym promowanych towarów (zasady wspólnotowej ochrony geograficznej towarów poniżej).

Sprawa Markenqualität aus deutschen Landen (Sprawa C-325/00)

Sprawa dotyczyła niezgodności niemieckiego systemu Markenqualität aus deutschen Landen oznaczeń pochodzenia produktów rolno-spożywczych z acquis. Niemiecka ustawa ustanowiła fundusz centralny dla promocji niemieckiego rolnictwa i przemysłu, mający na celu handel i popieranie niemieckich produktów rolno-spożywczych na poziomie centralnym, poprzez badanie i rozwój rynków na terenie i poza terenem Niemiec. Na skład organów funduszu miał wpływ minister federalny. Zadania funduszu były finansowane z obowiązkowych składek wszystkich niemieckich przedsiębiorstw sektora rolno-spożywczego, fundusz zaś był organizacją współpracy gospodarczej. Fundusz realizował swoje zadania za pośrednictwem organu centralnego – Centrale Marketing-Gesellschaft der Deutschen Agrarwirtschaft mbH (CMA), będącego spółką z o.o. (GmbH) odpowiedzialną za promowanie handlu i użytkowania produktów za pomocą przyznanych jej z funduszu środków. CMA przyznawał oznaczenie jakości dające prawo do zamieszczania na produktach oznaczenia «Markenqualität aus deutschen Landen» (tzw. „oznaczenie CMA”). Oznaczenie przyznawane było, na wniosek niemieckich przedsiębiorstw rolno-spożywczych, produktom spełniającym określone kryteria jakości ustalone przez CMA. Używanie oznaczenia CMA ograniczone było do produktów niemieckich, wyprodukowanych ze składników pochodzenia krajowego lub zagranicznego. Po uznaniu, że produkt spełnia warunki do przyznania oznaczenia, CMA zawierał umowę licencji z przedsiębiorstwem. Oznaczenie CMA istniało od lat 70. ub. wieku i było używane przez przedsiębiorstwa w 23 sektorach produkcji.

Komisja Europejska zgłosiła zarzut niewypełnienia zobowiązań wynikających z art. 28 TWE. Stwierdzono, że działalność funduszu narusza postanowienia zapewniające swobodny przepływ towarów w obrębie Wspólnoty. ETS potwierdził zasadność zarzutów stawianych przez Komisję Europejską. Stwierdził, że nagradzanie wybranych produktów znakiem jakości
„Made in Germany” stanowi naruszenie prawa wspólnotowego. Sposób powoływania organów funduszu świadczy o ingerencji państwa w jego funkcjonowanie (udział ministra w procesie powoływania organów). Ponadto fundusz prowadził swoją działalność poprzez instytucję centralną (spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością). Stwierdzono, że
wprawdzie utworzenie funduszu nastąpiło na podstawie prawa prywatnego, ale ma on charakter instytucji centralnej i prowadzi swoją działalność na poziomie centralnym.

Jeśli chodzi o sposób finansowania funduszu (składki zainteresowanych), to zdaniem ETS taka instytucja nie może korzystać z takiej samej swobody jak inicjatywy promocji narodowej produkcji w postaci dobrowolnych
zrzeszeń przedsiębiorców. Ponadto ETS doszedł do wniosku, że ochrona własności przemysłowej i handlowej poprzez przyznawanie znaków jakości nie jest oparta wyłącznie na kryterium geograficznym, stanowiącym jeden z elementów dających podstawę do ochrony zgodnie z art. 30 Traktatu. Przyznawanie znaku jakości produktom o określonej jakości(wyprodukowanym w Niemczech) – mimo dobrowolnego charakteru późniejszego używania tego znaku – stanowi przeszkodę w wolnym handlu (swobodnym przepływie towarów), gdyż faworyzuje określone produkty w porównaniu z produktami tego samego rodzaju, które nie spełniają wyżej wymienionych kryteriów.